عضو ايراني بنياد مطالعات فرگشت انساني لِورهيولمِ دانشگاه کمبريج از کشف راز چگونگي پراکنده شدن انسانهاي مدرن در دنيا پرده برداشت و گفت: انسانهاي مدرن ارکايک حدود 100 هزار سال پيش از گذرگاهي که محل اتصال آسيا و آفريقا بوده وارد ساير سرزمينها شدند.به گزارش تسنيم، سامان حيدري گوران - سرپرست پروژه پژوهشي رديابي دوران گذر از پارينه سنگي مياني به نوين در منطقه کرمانشاه، با تاکيد بر اهميت دوره گذر از دوره پارينه سنگي مياني به پارينه سنگي نوين اظهار داشت: اين دوره گذر با مسئله انسان مدرن در ارتباط است و پرده از اين راز برميدارد که انسانهاي مدرن از کجا و چطور در دنيا پراکنده شدند و برخورد آنها با نئاندرتالها چگونه بوده است.
وي در توضيح نئاندرتالها گفت: حدود 450 هزار سال پيش گونه اي به اسم نئاندرتالها به وجود آمدند که در غرب و خاورميانه شامل ايران و بخشهايي از آسياي ميانه زندگي ميکردند.وي در ادامه به شکل گيري گروههاي جديدي در آفريقا (اتيوپي و تانزانيا) به نام انسانهاي مدرن ارکايک در حدود 200 هزار سال پيش اشاره کرد و گفت: انسانهاي مدرن ارکايک در حدود 100 هزار سال پيش از گذرگاهي که محل اتصال آسيا و آفريقا است وارد ساير سرزمينها شدند.
ژن نئاندرتالها در انسان کنوني
اين عضو بنياد مطالعات فرگشت انساني لِورهيولمِ دانشگاه کمبريج افزود: در مورد نحوه خروج انسان مدرن از آفريقا نظريههاي مختلفي وجود دارد که يکي از آنها نظريه خروج موجي يا امواجي چندگانه است که مورد توجه دانشگاه کمبريج نيز است. براساس اين نظريه خروج انسان از آفريقا در چندين مرحله و در دورههاي مختلفي انجام شده است.
اين باستان شناس با بيان اينکه مطالعات ژنتيکي اخير ثابت کرده، مردم کره زمين، از يک نياي کاملاً مشترک به نام انسان مدرن ارکايک هستند، افزود: آخرين يافتهها نشان ميدهد که قبل از ورود انسان مدرن ارکايک، نانئاندرتالها در اروپا و بخشهايي از خاورميانه حضور داشتند و انسانهاي مدرن با نانئاندرتالها برخورد کردند.
به گفته وي: مطالعات ژنتيکي نشان ميدهد که نانئاندرتالها با انسان مدرني که از آفريقا آمد، رابطه خويشاوندي داشته و در همه انسانهاي کنوني زمين 2 تا 4 درصد ژن نئاندرتالها وجود دارد.
وي در ادامه با تاکيد بر اينکه کليد کشف داستان بشر، در منطقه غرب آسيا ( خاورميانه) قرار دارد، گفت: در اين منطقه تعداد زيادي محوطه وجود دارد که نشانهها و مستندات خوبي از مرحله گذر از پارينه سنگي مياني به نوين يعني همان مرحله اي که انسان مدرن وارد منطقه شد را در اختيار ما ميگذارد.
حيدري گوران با اشاره به کشف محوطههايي در حدود 70 سال پيش در زاگرس، از بيستون، مجموعه محوطههاي خرم آباد، دو محوطه در منطقه فارس و شنيدار در کردستان عراق نام برد و گفت: شنيدار عراق يکي از مهمترين محوطهها در دنيا است، در اين محوطه تاکنون 12 اسکلت ازنئاندرتالها کشف شده است.
وي در ادامه در مورد دوره گذار از پارينه سنگي مياني به نوين به 5 مدل اشاره کرد و گفت: براساس مدل اول تصور ميشود تغيير از پارينه سنگي مياني به نوين در زاگرس خيلي سريع و ناگهاني اتفاق افتاده، اما در مدل دوم بين اين دو دوره يک شکاف بزرگ مطرح شده که کسي در منطقه زندگي نکرده
است.
به گفته اين باستان شناس، در مدل سوم ترکيب مرحله پارينه سنگي مياني و نوين در اثر حوادث زمين شناسي و عوامل طبيعي مطرح مي شود و مدل چهارم به همزماني زندگي نئاندرتال ها و انسان هاي هموساپينس ها (مدرن) در اين محوطه ها اشاره مي کند. در مدل آخر هم تغييري در اثر رابطه خويشاندي بين نئاندرتالها و انسانهاي هموساپينس ها (مدرن) مطرح ميشود.
وي در ادامه افزود: مدل دوم و سوم منتفي است اما سه مدل ديگر هنوز نياز به بررسي بيشتري دارند.
بحران تخريب محوطه هاي تاريخي در کرمانشاه
حيدري گوران با اشاره به شناسايي 260 غار و پناهگاه در منطقه کرمانشاه گفت: تنها در 52 مورد از 260 غار و پناهگاه، رسوب و مواد باستاني وجود داشت و بقيه محوطهها در دامنه تنها مواد باستاني داشتند.
وي افزود: از 52 مورد ذکر شده 66 درصد در اثر فعاليت قاچاقچيها يا اقدامات عمراني در معرض تخريب قرار داشته يا به طور کامل تخريب شدند.
عضو بنياد مطالعات فرگشت انساني لِورهيولمِ دانشگاه کمبريج با اشاره به ضرورت عمليات نجات بخشي در اين محوطهها، غارها و پناهگاه هاي صخره اي گفت: يکي از موارد بسيار مهم در نجات اين محوطهها توجيه مردم محلي است که بدانند چيز قيمتي در اين مناطق وجود ندارد.
اين باستان شناس با ابراز تاسف از اينکه محوطه يوان در معرض تخريب کامل قرار دارد، گفت: يوان يکي از بزرگترين پناهگاههاي صخره اي در شهرستان کرمانشاه است که متاسفانه عملياتهايي مانند ساخت خط کابل نوري و جاده سازي باعث تخريب زيادي در آن شده است.
دومين ساختار سنگي دوران پارينه سنگي در دنيا
وي با اشاره به طرح پژوهشي کاوش در يوان، از وجود يک ديوار سنگي خبر داد و گفت: اگر اين ديوار سنگي مربوط به دوران پارينه سنگي باشد، دومين مورد از ساختار سنگي دوران پارينه سنگي در دنيا را خواهيم داشت.
عضو بنياد مطالعات فرگشت انساني لِورهيولمِ دانشگاه کمبريج همچنين به وجود ابزارهاي سنگي مربوط به دوره پارينه سنگي مياني در محوطه اشاره کرد و گفت: بررسيها نشان ميدهد موادي که در دوره پارينه سنگي مياني و توسط نئاندرتالها استفاده ميشد با انسانهاي مدرن تفاوت زيادي نداشته و همگي از يک نوع مواد خام موجود در منطقه استفاده ميکردند.
حيدري گوران با اشاره به نحوه رسوب گذاري در دوره پارينه سنگي مياني و نوين گفت: احتمال ميدهيم نئاندرتالها و انسانهاي نوين در اين محوطه با هم زندگي کرده باشند يا با فاصله خيلي کمي از يکديگر در منطقه بوده اند.
اين باستان شناس از تعيين حريم، انجام گمانه زنيهاي زمين شناسي براي تعيين وضعيت رسوب گذاري، مذاکره با متوليان جاده سازي در منطقه، مطالعات تکميلي درباره دوران گذر از پارينه سنگي مياني به نوين در منطقه کرمانشاه به عنوان اهداف و برنامههاي آتي خود نام برد.
گفتني است، پروژه پژوهشي رديابي دوران گذر از پارينه سنگي مياني به نوين در منطقه کرمانشاه با همکاري پژوهشگاه ميراث فرهنگي و گردشگري، سازمان ميراث فرهنگي و اداره ميراث فرهنگي استان کرمانشاه انجام شد.