رماتيسم بيماري است که زيرمجموعه وسيعي دارد چنان‌که به آن بيماري هزار چهره نيز مي‌گويند.
اين بيماري به 120نوع تقسيم مي‌شود. بنابراين آنقدر فراواني و تنوع دارد که 25درصد از افراد جامعه به يکي از انواع آن مبتلا باشند. درباره اين بيماري با دکتر معزي متخصص فيزيوتراپي و عضو هيأت علمي دانشگاه علوم پزشکي ايران گفت‌وگو کرده‌ايم:
وجه اشتراک بيماري‌هاي زيرمجموعه رماتيسم چه چيزي است؟
اين بيماري‌ها باعث اختلال در سيستم حرکتي بدن مي‌شوند يعني مفاصل، عضلات، ليگامان‌ها و تاندون‌ها را درگير ميکنند. اين بيماري‌ها حالت منتشري دارند و مي‌توانند ساير اعضاي بدن را گرفتار کنند. از ديگر ويژگي‌هاي مشترک اين بيماري‌ها مزمن بودن آنهاست که در دوره‌هاي مختلف عود مي‌کند. اين ويژگي باعث مي‌شود افراد هزينه زيادي در سال‌هاي ابتلا پرداخت کنند.
از ميان 120نوع بيماري کدام بيشتر شايع‌اند؟
شايع‌ترين آنها آرتروز است که به نام اوستو آرتريت است که کمابيش با افزايش سن خود را بيشتر نشان مي‌دهد. در اين بيماري در حالت اوليه غضروف مفصلي گرفتار مي‌شود. درد تورم و خشکي مفصلي نشانه‌هاي آن است. مفاصلي که متحمل وزن بدن هستند مانند مفاصل زانو، ستون فقرات کمري و گردني بيشتر مبتلا مي‌شوند. بيماري شايع ديگر آرتيت‌روماتوئيد است. برخي از انواع آن در جوانان بروز پيدا مي‌کند.
در اين بيماري نيز بافت‌هاي مفصلي گرفتار مي‌شود و ممکن است در تعداد زيادي از مفاصل خود را نشان دهد. بيماري‌هاي ديگري که زيرمجموعه رماتيسم است، بيماري‌هايي هستند که علاوه بر تظاهرات مفصلي برخي بافت‌هاي ديگر مثل پوست و عضلات را نيز درگير ميکنند. از انواع آن لوپوس، پسوريازيس و درماتوميوزيت است. اسپونديليت آنکيلوزان بيماري ديگري است که مردان جوان بيشتر به آن مبتلا مي‌شوند. بيماري پوکي استخوان، فيبروميالژيا، تاندونيت و کپسوليت از ديگر بيماري‌هاي زير مجموعه رماتيسم است.
با اين حساب علل مختلفي در بروز اين مجموعه از بيماري‌ها دخيل هستند؟
اين بيماري طيف وسيعي دارد ولي هيچ کدام مسري نيست. علت اکثر اين بيماري‌هاي رماتيسمي هنوز به‌طور دقيق معلوم نيست. برخي از محققان معتقدند که علل بروز آنها نقص در سيستم ايمني بدن است که عليه بدن واکنش نشان مي‌دهد و باعث ايجاد حالت‌هاي التهاب و آسيب‌ديدگي مي‌شود. مسائل ژنتيک، جنسيت، فشارهاي عصبي، فشارهاي رواني و استرس‌ها از عوامل زمينه‌ساز در بروز انواع بيماري‌هاي رماتيسمي است
خيلي از مردم بين زندگي کردن در مناطق مرطوب و ابتلا به انواع رماتيسم‌هاي مفصلي ارتباط برقرار ميکنند. آيا اين ارتباط معنادار است؟
اين بيماري‌ها هيچ‌گونه ارتباطي با زندگي کردن در مناطق مرطوب ندارد و اين تصور اشتباهي است.
شايع‌ترين علامت بيماري رماتيسم چيست؟
شايع‌ترين آنها درد است. با توجه به اينکه کدام مفصل درگير شود تورم مفصلي ايجاد مي‌شود و آن مفصل محدوديت حرکتي پيدا مي‌کند. البته در برخي از بيماران سفتي و خشکي مفصل باعث مي‌شود تا نتوانند در همان دامنه حرکتي نيز عضله و مفصل را تکان دهند. کساني که درد دارند احساس خستگي و ضعف عضلاني در ميان آنها شايع‌تر است.با توضيحاتي که داديد به اين نتيجه مي‌توان رسيد که نحوه ابتلا به اين بيماري‌ها نيز متنوع است و مشخص نيست افراد به چه دليلي گرفتار رماتيسم مي‌شوند.
در موارد محدودي از اين بيماري عامل ايجاد‌کننده مشخص است. به‌طور مثال نقش ژنتيک در بروز آرتيت روماتوئيد و بيماري بهجت و مشخصا به‌دست آمده است يا در مورد بيماري روماتيسم قلبي که ناشي از عفونت‌هاي استرپتوکوکي و گلو درد‌هاست. عفونت‌هاي چرکي همچنين مي‌تواند علاوه بر قلب ساير اعضا مانند مفاصل را درگير کند بنابراين پيشگيري با آنتي‌بيوتيک براي کودکان ضروري است.
وي ادامه داد: در ادامه در يک گروه اين حفره‌ها با پودر مرونيت و در گروهي ديگر با پودر هيدروکسي آپاتيت پر شد. گروه آخر هم بدون اينکه حفره با ماده‌اي پر شود، بعنوان گروه کنترل انتخاب شد. سپس با گذشت زمان 2 و 8 هفته مطالعات هيستولوژيکي روي اين گروه‌ها صورت گرفت و به مقايسه نتايج به دست آمده پرداخته شد.
محقق طرح تصريح کرد: نتايج نشان داد که استخوان سازي و رگزايي مرونيت در محدوده گسترده‌تر و با سرعت بيشتري در مقايسه با گروه‌هاي ديگر ايجاد شد؛ چراکه فعاليت استئوبلاست‌ها روي مرونيت نانوساختار در مقايسه با هيدروکسي آپاتيت ميکروني افزايش قابل ملاحظه‌اي داشت. بنابراين با انجام بررسي‌هاي تکميلي مي‌توان به کاربرد اين ماده بعنوان جايگزين مناسب استخوان با قابليت رگزايي و افزايش فعاليت سلولي اميدوار بود.
به گفته حافظي، وي و همکارانش در ادامه اين طرح به دنبال ساخت داربست‌هايي از کامپوزيت‌هاي اين ماده به همراه پليمرهاي زيست سازگار هستند.
نتايج اين کار تحقيقاتي که توسط دکتر مسعود حافظي و دکتر علي رضا طالبي، عضو هيأت علمي دانشگاه علوم پزشکي شهيد صدوقي يزد و ساير همکارانشان صورت گرفته، در مجله Ceramics International منتشر شده است.
منبع: همشهري آنلاين