«حاشيه‌نشيني» يا در ادبيات جديد شهري همان «شهرهاي پنهان» يا خانه‌دارهاي غيررسمي که بر اثر 20 عامل منجر به نمره «مردودي» مسئولان شده است، کما اينکه وزارت‌ بهداشت مدعي است نمره اين وزارتخانه با ارائه روزانه يک ميليون خدمت بهداشتي بر مدار آنلاين است.

به گزارش تسنيم، «حاشيه‌نشينان» بچه يتيم شهرها؛ که فقط هم مختص به ايران نيست و بيش از يک ميليارد نفر در جهان اين درد يتيمي را به جان خريده‌اند اما رنج حاشيه‌نشيني در ايران و علي‌الخصوص در شهرها و کلان شهرهاي کشورمان رنگ و لعابي ديگري دارد، سال‌هاي اوج گراني نفت در دهه 50 و ارزش قابل توجه ريال با پول ارز بين‌المللي (82 ريال = يک دلار ، 232 ريال = يک پوند انگليس) سالهاي بود که مردم ما با کلمه ناملموس حلبي آباد‌ها آشنا شدند.

«حلبي آبادي‌هاي» که تشنه بهداشت و رفاه بودند! کما اينکه امروز هم پس از نيم قرن همان چرک و کثيفي با لعابي خوشرنگ‌تر در پهنه حاشيه‌هاي شهرهاي ايران سايه انداخته است اما اگر منصفانه بخواهيم نظارگر تغيير و تحولات در حاشيه‌هاي شهرها باشيم مسلماً نمره بهداشت در اين مناطق اگر نگوييم بالا ولي مي‌توان به جرأت؛ نمره قابل توجه 15 را داد، به طوري که «سيدمحمد هادي ايازي» ــ معاون اجتماعي وزارت بهداشت معتقد است: «اقدامات گسترده بهداشتي با اولويت حاشيه‌نشين‌ها از طرف وزارت بهداشت، آنچنان است که در برخي اقدامات از جمله تشکيل پرونده سلامت از شهرها نيز جلوتر هستيم».

«بيستي» که حاصلش «مردودي» شد

به هر حال در زمينه عوامل شيوع حاشيه‌نشيني براساس گفته کارشناسان اين حوزه بالغ بر 20 عامل باعث شده است تا زندگي در حاشيه‌هاي شهر، نمره تلخ مردودي را براي متوليان و مسئولان به همراه داشته باشد که اين عوامل نيز شامل مباحث سياسي، جنگ و ناامني، عوامل اقتصادي؛ محيطي و اجتماعي (درآمد پايين کشاورزي، تغيير در الگوي کشاورزي، تغييرات آب و هوايي، تغيير در محيط زيست) و جذابيت‌هاي شهري (درآمد بالا در شهر، فرصت‌هاي شغلي بيشتر، شبکه امن اقتصادي، سهولت دسترسي به خدمات اجتماعي، تحصيل و بهداشت و درمان، کشش و جذابيت) هستند که به عنوان مهمترين عوامل گسترش مهاجرت به حاشيه‌نشيني دامن زده است.

چند نفر حاشيه‌نشين داريم؟

تعداد حاشيه‌نشينان را اگر نگوييم به مانند تعداد معتادان ــ هميشه جزو آمارهاي پنهان و ناگفته به حساب مي‌آيد ولي هنور رقم دقيقي عنوان نمي‌شود و تقريبي از آمار 11 تا 18 ميليون نفر؛ به عنوان تعداد حاشيه‌نشينان ذکر مي‌شود ولي در اين رابطه «ايازي» ــ معاون اجتماعي وزارت بهداشت پا را فراتر از اين آمار بر مي‌دارد و مي‌گويد: «هم‌اکنون اطلاعات 34 ميليون ايراني در حوزه سلامت جمع‌آوري شده است و روزانه يک ميليون خدمات بهداشتي ارائه مي‌شود که تعداد قابل توجه از اين آمار مربوط به حاشيه‌نشينان است».

مي‌دانيد «شهرهاي پنهان» کجا هستند؟

حال وقتي بيش از يک ميليارد نفر در حاشيه‌هاي شهرها سُکني دارند به روايتي مي‌توان عنوان کرد که بيش از 32 درصد جمعيت دنيا در شهرهاي زندگي مي‌کنند که خود به تولد واژگان جديدي در ادبيات شهري مبدل شده است که به آن «شهرهاي پنهان» مي‌گويند، کما اينکه به آنها خانه‌دارهاي غيررسمي و غيرقانوني‌ نيز مي‌گويند، به روايتي محل سکونت آنها مجوزي از سوي سازمانهاي اداره کننده جامعه ندارد و از اين رو آنها کمتر از خدمات شهروندي بهره مي‌برند و به همان نسبت هم پايبندي آنها به مسئوليت شهروندي نيز محل چالشي جدي است اما با تمام اين کاستي‌ها «ايازي» ــ معاون اجتماعي وزارت بهداشت با تعريف خاطره‌اي بهداشتي مدعي است «با تکميل پرونده الکترونيکي سلامت در لحظه و آنلاين متوجه مي‌شويم چه خدمات درماني و بهداشتي به افراد از جمله حاشيه‌نشينان ارائه مي‌شود».

خانواده‌اي که فقط «کارت بهداشت» داشت

و آن خاطره ... «ايازي» در تشريح و دفاع از عملکرد بهداشتي وزارت بهداشت و پرداختن به ابعاد گسترده خدماتي بهداشتي مي‌گويد: «در يکي از بازديدهاي دکتر هاشمي ــ وزير بهداشت از يکي از مناطق حاشيه‌نشين با خانواده‌اي مواجه شديم که بالغ بر 17 نفر بودند و وضعيت زندگي نابساماني داشتند ولي جالب بود همه افراد اين خانواده تحت پوشش خدمات بهداشتي بودند».

معاون اجتماعي وزارت بهداشت در خاتمه با اشاره به اينکه ارائه خدمات واکسيناسيون، دارويي، خدمات بهداشتي در روستاها و حاشيه‌نشين‌ها، مراقب سلامت، خانه‌هاي بهداشت، و ... به شکل پرونده الکترونيکي و به صورت آنلاين ثبت مي‌شود، ادامه مي‌دهد: هم اکنون وضعيت پرونده سلامت الکترونيکي 10،5 ميليون حاشيه‌نشين از ساکنين شهرها جلوتر است.