مدیر گروه مطالعات انرژی وین: ایران اسیر رقابت‌های روسیه، این بار در آسیا

مدیر گروه مطالعات انرژی وین گفت: روسیه رقیب جدی برای گاز ایران است و از هیچ تلاشی برای حاشیه‌ای کردن ایران در بازار گاز صرفنظر نکرد. ایران از اواسط دهه ۱۹۷۰ میلادی به اتحاد شوروی سابق گاز صادر می‌کرد. یکی از اقدامات اشتباه ایران در اولین ماه‌های پس از پیروزی انقلاب اسلامی، متوقف کردن صادرات گاز به شوروی سابق بدون دلیل مشخص و کارشناسی‌شده بود.
فریدون برکشلی در گفت‌وگو با ایلنا، با اشاره به جایگاه ایران در بازار گاز و اوضاع تقاضای آن طی سال‌های گذشته اظهار داشت: کلید بحث انرژی و نقشه راه گذار انرژی از مسیر گاز طبیعی و گاز طبیعی مایع‌شده است. به اعتقاد بنده اشتباه محاسبه‌ای که انجام شد، این بود که دنیا و علی‌الخصوص اتحادیه اروپا، اسیر شعارهای کم‌محتوا و بی‌پشتوانه علمی و عملی شد. کنوانسیون تغییرات آب و هوایی پاریس در ۲۰۱۵ را کسانی طراحی کردند که شاید کمترین اطلاع و اشرافی نسبت به ساختار جهانی بازار نفت و گاز و زغال‌سنگ و انرژی‌های تجدیدپذیر نداشتند. آلمان بیش از ۷۰ سال گاز طبیعی فراوان، ارزان و بی‌دغدغه از شوروی و سپس روسیه دریافت می‌کرد. تلاش جدی و موثری برای تنوع بخشیدن به منابع تامین انرژی خود نداشت و در یک کلام بگویم که بحث امنیت و تامین انرژی را به سخره گرفته بودند. حالا هم هزینه آن را می‌خواهند که عمدتا از طرق سیاسی و ابزار تحریم بپردازند.
 دیپلماسی انرژی برایمان آشنا نیست
وی افزود: وقتی که به ابتکار جمهوری اسلامی ایران، مجمع جهانی کشورهای صادر کننده گاز تاسیس شد، جان کلام مجمع همین بود که دوره گذار انرژی از مسیر گاز می‌گذرد، همه می‌دانیم که ما در بخش گاز قابلیت‌های فوق‌العاده‌ای داریم، اما جملگی، بالقوه هستند. در مخازن؛ گاز زیادی داریم، اما گاز در چاه کافی نیست. گاز باید بیرون بیاید و با طی مراحل و مسیرهای دشوار به بازارهای مصرف برسد. البته این مشکل را در نفت هم داریم. تبدیل ظرفیت‌ها و قابلیت‌های بالقوه به ثروت نیازمند سرمایه‌گذاری، فن‌آوری و دیپلماسی مترتب بر آن است. اکنون هم به نظرم که ما از واژه دیپلماسی انرژی خوشمان آمده و غالبا سخاوتمندانه از آن استفاده می‌کنیم. شاید به خاطر این که درک درستی از آن نداریم. فقط انتهای مسیر را دیپلماسی انرژی تلقی می‌کنیم و فرایند را نادیده می‌گیریم و یا به درستی با واژه دیپلماسی انرژی آشنایی پیدا نکرده‌ایم. البته گاز در ایران نسبت به نفت و حتی فراورده‌های نفتی، سابقه کوتاهی دارد.
وی با بیان اینکه جغرافیای انرژی جهان حتی پیش از بحران کنونی روسیه، اوکراین و غرب، در حال تغییر و دگردیسی بود، افزود: معادلات تازه‌ای وارد بازار شده است. دیپلماسی انرژی با دیپلماسی محیط زیست و دیپلماسی دوران گذار با یکدیگر گره خورده‌اند. اتحادیه اروپا روسیه را بخشی از خانواده اروپایی نمی‌خواهد. روسیه به طور فزاینده‌ای در حال جنوب‌گرایی است. ایران در آسیا، باز هم اسیر رقابت‌های روسیه، این بار در محیط آسیا خواهد شد.