گلیم هرسین؛ دست بافته‌ای ۶۰۰۰ ساله با نقش و طرح خاص

گلیم هرسین یکی از قدیمی‌ترین دست بافته‌های ایرانی است که برخی ویژگی‌ها، طرح و نقش‌هایش آن را از گلیم دیگر مناطق متمایز کرده است.
به گزارش ایسنا، به گواه بسیاری از باستان شناسان و شواهدی که از دل تاریخ برجای مانده، هرسین یکی از قدیمی ترین نقاط باستانی جهانی است و وجود محوطه بی نظیر گنج دره یا کتیبه بیستونی که به ثبت جهانی رسیده و بسیاری آثار دیگر مهر تائیدی بر این مدعا است.
قطعا در دیاری کهن که آثار تاریخی منحصربفردی از عصرها و دوران‌های مختلف در آن جلوه گری می‌کند، مردمانی زندگی می کرده‌اند که خلاقیت، هنر و ذوق خاصی نیز داشته‌اند و نمونه این هنر و خلاقیت را می توان در گلیم هرسین دید. زیراندازی که به گفته خود مردم محلی این منطقه حدود شش هزار سالی قدمت دارد و هنر بافت آن نسل به نسل و سینه به سینه از اجدادشان به آنها به ارث رسیده است.
گلیم هرسین با این قدمت و پیشینه، یکی از بهترین انواع گلیم ایرانی است و برای همین است که شهر هرسین به عنوان شهر ملی گلیم در ایران به ثبت رسیده و گلیم هم نشان جغرافیایی بین المللی را کسب کرده تا رمز و راز بافت این هنر کهن و خوش نقش و نگار به نام مردم این دیار تا ابد به یادگار باقی بماند.
دختران و زنان روستایی هرسین با ذوق و هنر و احساسات خود، در کارگاه‌هایی که در هر کوی و برزن وجود دارد، زیراندازی خلق می‌کنند که به یکی از معروفترین گلیم‌های دنیا تبدیل شده و آنقدر دوام دارد که به قول معروف هرچقدر هم که پا بخورد ارث می‌برد.
نقوشی که با دستان هنرمند دختران و زنان روی گلیم هرسین زده می‌شود. نقوشی که کاملا ذهنی و برگرفته از محیط پیرامون آنها همچون گیاهان، حیوانات و اشیاء است.
آن طور که یکی از پیشکسوتان گلیم بافی هرسین می گوید، یکی از مهمترین شاخصه‌ها و ویژگیهای این گلیم، دو رو بودن آن است، درحالی که سایر گلیم‌ها اینگونه نیستند.
محترم ویسی در گفت و گو با ایسنا، با بیان اینکه در بافت گلیم هرسین هیچ نقشه‌ای پیش روی بافندگان وجود ندارد، افزود: هنرمندان بافنده این شهرستان، از طبیعت و زندگی اطراف خود برای نقوش روی گلیم استفاده می‌کنند که البته این نقوش از گذشتگان به ما ارث رسیده است.
وی گفت: یکی از نقوش مهم روی گلیم هرسین «نقش حوضی» است، نقشی که آن را از حوض یا سراب باستانی داخل شهر هرسین گرفته‌اند که مردم محلی به آن تاق می‌گویند.
این مربی گلیم بافی اضافه کرد: از دیگر نقوش معروف گلیم هرسین می توان به گردن کج یا به زبان محلی مل «چَفتَه» اشاره کرد که مربوط به پرنده‌ای است که در این منطقه زندگی می کرده، اما اکنون منقرض شده است.
وی با بیان اینکه هرکدام از نقوشی که روی گلیم هرسین نقش می بندد یک حکایت دارد، عنوان کرد: البته اولین گلیم هایی که در این منطقه بافته می‌شدند، میل ماش یا پروینه بودند، نوعی گلیم که به شکل راه راه بافته می‌شد.
این کارشناس ارشد رشته پژوهش هنر در ادامه گفت: گلیم هرسین یکی از گلیم های اصیل ایرانی است که برای اینکه مطابق با سلیقه روز مردم شود، طی سالهای اخیر با حفظ اصالت تغییراتی را در آن ایجاد کرده‌ایم. برای نمونه گلیم همیشه به عنوان
یک زیرانداز مورد استفاده قرار می گرفته، اما با بروز رسانی که روی آن انجام دادیم، به صورت کیف، سجاده، تابلو و  نیز رومیزی آن را به شکل دایره‌ای و پنج ضلعی می‌بافیم.
وی در ادامه داد: بیشتر کسانی که گلیم هرسین را سفارش می دهند، از آن به عنوان زیرانداز و یا سجاده برای داخل جهیزیه نوعروسان استفاده می‌کنند.
ویسی با بیان اینکه گلیم هرسین بنا به نوع کاربری آن در اندازه های مختلف بافته می‌شود، عنوان کرد: بیشترین تولید ما در ابعاد ۶۰*۹۰ است که یک بافنده ماهر می تواند آن را در عرض چند روز و یک بافنده معمولی ظرف یک ماه آن را می‌بافد.
این کارشناس صنایع دستی گفت:در گذشته نخ هایی که برای گلیم هرسین به کار می رفت، نخ های خودرنگ و طبیعی بودند، اما امروزه به دلیل گذشت زمان دیگر کمتر نخ خودرنگ پیدا می شود و مجبوریم از نخ های صنعتی برای بافت گلیم استفاده کنیم.