جهان درحال عبور از اینترنت و ما...

همان طور که اینترنت ماهیت و کیفیت علم را طی سه دهه اخیر متحول ساخته است، سرعت دستاوردهای حوزه فناوری به گونه ای فزاینده بالارفته و در این سیر، شاهد تغییر نسل تکنولوژی در عرصه جهانی هستیم. این تغییر به گونه ای است که دنیا در حال عبور از اینترنت می باشد و امروز هوش مصنوعی درحال تغییر ماهیت تکنولوژی و رویه های قبلی در تولید علم می باشد.
پرداختن به وجهه های هوش مصنوعی مورد بحث نیست، بلکه توجه به مسئله تغییرات در شکل و شمایل تولید علم می باشد که طی دو سه سال اخیر در حال تغییر است. هنوز بسیاری از کشورها درحال پایه گذاری استفاده از هوش مصنوعی هستند و تنها کشورهای برتر در زمینه علم و فناوری در حال بهره گیری از این موضوع در تولید علم هستند.
اما درهمین پایه گذاری ها و فراهم سازی زیرساخت ها اگر غفلت و تعلل شود، دیگر فرصتی برای رقابت باقی نمی ماند. باید بپذیریم که ما در این عرصه رقابت به شدت دچار ضعف هستیم و سهمی از بروز رسانی دستاوردهای علمی دنیا نداریم. ما هنوز در مسئله اینترنت و دسترسی با کیفیت به این فضا درحال رایزنی سیاسی و به دنبال وضع قوانین برای داشتن یا نداشتن دسترسی آزاد به اینترنت هستیم؛ درحالی که دنیا درحال بهره گیری از توانایی و پتانسیل های هوش مصنوعی برای کسب دستاوردهای بیشتر در تمامی عرصه هاست.
بهره گیری از هوش مصنوعی در جهان پا از آزمایشگاه ها و مراکز تحقیقاتی فراتر گذاشته است و توانایی علم را به عرصه های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و آموزشی و... کشانده است. سال گذشته در اتحادیه اروپا رسیدگی به یک دادگاه حقوقی و کیفری به هوش مصنوعی سپرده شد و نتایج حاصله کاملاً با قوانین و مقررات و شرایط موجود در پرونده مطابقت داشت! حال ما در چه وضعیتی هستیم؟!.
انتظار این را نداریم که از فردا اداره امور و اراده تولید علم به هوش مصنوعی سپرده شود اما این انتظار وجود دارد که بسترها و زیرساخت های این فناوری در کشور آماده سازی گردد. بر اساس بررسی شاخص آمادگی هوش مصنوعی دولت‌ها که توسط موسسه آکسفورد انجام می‌شود، طی  ۲ سال گذشته ایران با ۲۲ پله کاهش در آمادگی و کاربردپذیری هوش مصنوعی مواجه بوده‌ است و در حال حاضر در رتبه ۹۴ دنیا قرار داریم.
در این رده بندی ما از تمامی کشورهای حاشیه خلیج فارس و ترکیه و حتی لبنان عقب تر هستیم. این وضعیت زیبنده ایران با ثروتی عظیم به لحاظ نیروی انسانی نخبه و با مهارت نیست. خوشبختانه یا متأسفانه امروز در بطن تحقیقات بنیادی در حوزه هوش مصنوعی در عرصه های مختلف شاهد حضور یک یا چند دانشمند و تکنسین ایرانی هستیم که تا همین چند سال قبل به عنوان دانشجو در دانشگاه های داخل کشور حضور داشتند و امروز در دانشگاه های اروپا و آمریکا مشغول به تحصیل و یا در پژوهشگاه های علمی درحال تولید علم برای دیگر کشورها هستند.
چرا باید این سرمایه ها در این زمان حساس که جهان درحال پوست اندازی در زمینه علم و فناوری است به عنوان سرمایه انسانی نخبه برای دیگر کشورها فعالیت کنند. چرا نمی توانیم و یا نمی خواهیم رویکرد خود را در مواجهه با اینترنت و بسترهای جدید هوش مصنوعی تغییر دهیم و زمینه فعالیت این نخبگان را در داخل فراهم کنیم و مانع از هدر رفت آنها به عنوان ارزشمندترین سرمایه های ملی شویم.
به هر تقدیر باید اذعان داشت که دنیا در حال تغییر و تحول است، اگر در این موج جدید علمی هم بخواهیم خود را به خواب بزنیم یا وارد این میدان نشویم، باید سالها عقب ماندگی در حوزه هوش مصنوعی را به جان بخریم و به عنوان مصرف کننده درجهان تلقی شویم.