نیروگاه‌های خورشیدی، گامی در راستای کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی

فاز اول بزرگ‌ترین نیروگاه خورشیدی ایران در اصفهان به‌عنوان یک پروژه عظیم در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر، نمایانگر یک گام بزرگ در راستای تحقق اهداف محیط‌زیستی و کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی در ایران است.
به گزارش ایسنا، اخیرا اعلام شد فاز اول بزرگ‌ترین نیروگاه خورشیدی ایران وارد مدار شده است.این نیروگاه خورشیدی توسط فولاد مبارکه اصفهان، به‌عنوان یک پروژه عظیم در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر، نمایانگر یک گام بزرگ در راستای تحقق اهداف محیط‌زیستی و کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی در ایران است.
به گفته محمدیاسر طیب‌نیا، مدیرعامل فولاد، این نیروگاه که با ظرفیت ۶۰۰ مگاوات به‌عنوان بزرگترین نیروگاه خورشیدی ایران و بیست‌وپنجمین نیروگاه بزرگ خورشیدی در جهان شناخته می‌شود، نمونه‌ای از توجه و تعهد صنایع بزرگ ایران به سمت استفاده از انرژی‌های پاک است. در فاز نخست این پروژه، بخش ابتدایی با ظرفیت ۲۰ مگاوات وارد مدار شده و برق تولیدی آن به شبکه سراسری برق متصل شده است.
این پروژه ۲۰ هزار میلیارد تومانی در آینده نزدیک ۱۲۰ مگاوات برق به شبکه تزریق می‌کند، این پروژه هم به لحاظ ابعاد اقتصادی و هم زیست‌محیطی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.به دنبال تکمیل این نیروگاه، توانایی تولید انرژی پاکی معادل یک پنجم ظرفیت نیروگاه سیکل ترکیبی دماوند، بزرگترین نیروگاه حرارتی ایران را خواهد داشت. به همین دلیل، این نیروگاه می‌تواند به‌عنوان نمادی از تعهد صنایع فولادی ایران در مسیر تولید پایدار و کاهش آلاینده‌ها شناخته شود.
 اولین نیروگاه خورشیدی ایران در شهر کرمان احداث شد
اولین نیروگاه خورشیدی ایران در شهر کرمان احداث شد. این نیروگاه خورشیدی در ناحیه مرزی شهداد در کرمان واقع شده است و دارای یک توان نصب شده حدود یک مگاوات است. از تکنولوژی پنل‌های خورشیدی تک‌پله‌ای استفاده می‌کند و
به منظور تولید برق از تابش خورشید استفاده می‌کند. این نیروگاه به‌عنوان یک پروژه مهم در جهت تولید انرژی پاک و پایدار در ایران مطرح شده است. پیشنهاد اولیه برای ساخت اولین نیروگاه خورشیدی در ایران
 از سوی انجمن مهندسان برق و الکترونیک ایران در دهه ۱۹۷۰ مطرح شد. این نیروگاه خورشیدی همچنان
در حال فعالیت است و انرژی خورشیدی را به برق تبدیل می‌کند.
در کنار پروژه بزرگ نیروگاه خورشیدی در اصفهان و طی سال‌های اخیر شاهد توسعه دیگر نیروگاه‌های خورشیدی نیز بوده است. از جمله این نیروگاه‌ها می‌توان به نیروگاه خورشیدی یزد، نیروگاه خورشیدی اراک و نیروگاه خورشیدی همدان اشاره کرد. نیروگاه خورشیدی یزد با ظرفیت ۲۰ مگاوات، یکی از بزرگ‌ترین پروژه‌های خورشیدی در کشور است که در مناطق کویری و پرتابش کشور، نیازهای انرژی پاک را تا حدی برآورده می‌کند. همچنین، نیروگاه خورشیدی همدان و اراک با ظرفیت‌های مشابه در مسیر افزایش سهم انرژی خورشیدی در سبد انرژی کشور نقش مؤثری ایفا کرده‌اند.
 کشورهای پیشرو در استفاده از انرژی خورشیدی
کشور چین با داشتن پنج نیروگاه از مجموع ۱۵ نیروگاه برتر جهان در صدر کشورهای پیشرو قرار می‌گیرد. ظرفیت تولیدی کلی این کشور ۲۹۱۹ گیگاوات است که حدود ۳۷ درصد توان تولیدی در سراسر جهان محسوب می‌شود. ایالات متحده با
 ۱۲ درصد ظرفیت تولیدی در جایگاه دوم قرار می‌گیرد. کشور هند با وجود داشتن دو نیروگاه در فهرست نیروگاه‌های بزرگ جهان در رتبه پنجم قرار می‌گیرد. دلیل این مسئله کمبود پنل‌های خورشیدی در مناطق مسکونی است.
در مقایسه با این کشورها، ایران با چالش‌هایی نظیر دسترسی محدود به فناوری‌های جدید، مشکلات مالی و زیرساختی روبرو است که موجب شده توسعه نیروگاه‌های خورشیدی در ایران با سرعت کمتری پیش برود. با این حال، پروژه‌هایی مانند فاز اول نیروگاه خورشیدی نشان‌دهنده عزم کشور در مسیر کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی و افزایش سهم انرژی‌های تجدیدپذیر است. پیشرفت‌های جهانی در نیروگاه‌های خورشیدی نه تنها شامل افزایش ظرفیت و بهره‌وری می‌شود، بلکه به فناوری‌های نوینی مانند پنل‌های دوطرفه و سامانه‌های مدیریت هوشمند نیز رسیده‌اند که بهره‌برداری از منابع خورشیدی را بهینه می‌کند. ایران نیز می‌تواند با استفاده از تجربیات کشورهای پیشرفته و انتقال فناوری‌های روز، زمینه را برای توسعه بیشتر نیروگاه‌های خورشیدی فراهم کرده و نقش خود را در کاهش آلودگی و توسعه پایدار تقویت کند.
تکنولوژی‌های جدید در ساخت پنل‌های خورشیدی و استفاده از فناوری‌هایی همچون صفحات فتوولتائیک با بازدهی بالا و هزینه تولید کمتر، امکان بهره‌برداری گسترده‌تر از انرژی خورشیدی را در مقیاس‌های مختلف فراهم کرده است. علاوه بر آن، استفاده از پنل‌های خورشیدی در مناطق شهری و روستایی به منظور تأمین برق خانگی و تجاری نیز روز به روز گسترش پیدا می‌کند.
 ابعاد اقتصادی و زیست ‌محیطی نیروگاه‌های خورشیدی
سرمایه‌گذاری در انرژی‌های تجدیدپذیر نظیر انرژی خورشیدی، ضمن کاهش هزینه‌های اقتصادی بلندمدت، نقش مؤثری در کاهش آلاینده‌های محیطی دارد. برخلاف نیروگاه‌های فسیلی، نیروگاه‌های خورشیدی نیازی به مصرف سوخت‌های فسیلی ندارند و بنابراین هیچ گونه دی‌اکسیدکربن یا دیگر گازهای گلخانه‌ای که موجب تغییرات اقلیمی می‌شود را تولید نمی‌کنند. از این رو، چنین پروژه‌هایی می‌تواند به‌عنوان یکی از مهم‌ترین استراتژی‌های مقابله با بحران تغییرات اقلیمی مورد توجه قرار گیرد.
نیروگاه خورشیدی در کنار تأمین بخشی از برق مورد نیاز صنایع، می‌تواند تأثیرات مثبتی بر روی
منابع آب و کاهش آلودگی‌های هوایی نیز داشته باشد. به طور کلی، نیروگاه‌های خورشیدی علاوه بر کاهش گازهای گلخانه‌ای، نیاز به مصرف آب کمتری دارند؛ زیرا برخلاف نیروگاه‌های حرارتی، برای خنک‌سازی از آب استفاده نمی‌کنند و به همین دلیل، در مناطق کم‌آب و کویری مثل بسیاری از مناطق ایران گزینه مناسبی محسوب می‌شوند.