خشکسالی در پلدختر می‌تازد؛ آب از سر «کشکان» گذشت!

*محسن مهرابی
«کشکان» که روزی لقب رودخانه خروشان جنوب لرستان را یدک می‌کشید حالا از جوش‌وخروش افتاده و بر بستر خشکسالی جان می‌دهد و زنگ خطر نابودی زمین‌ها و باغات حاشیه آن هم به صدا درآمده است.
رودخانه «کشکان» بزرگ‌ترین منبع آب سطحی لرستان و خروشان‌ترین رودخانه که روزی آن را وحشی می‌خواندند و در سیل سال ۱۳۹۸ با اوج وحشی‌گری هرچه سر راهش بود را از بیخ می‌کند و با خود می‌برد اکنون چنان از نفس افتاده که خروشیدن برایش بی‌معنا شده است.
 «کشکان» در آستانه خشکی مطلق!
جان یک‌سوم اراضی لرستان سرشار از کشاورزی و باغداری که منبع درآمد ساکنان سر راه رودخانه «کشکان» است به آب این رودخانه بسته؛ اما در شرایط کمبود بارندگی و بحران آب در آستانه خشکی مطلق است.
در چنین شرایطی کشاورزی غیراصولی و کاشت بی‌رویه گیاهان آب‌دوست به‌ویژه کشت بی‌رویه برنج در بالادست «کشکان»، برداشت‌های بی‌رویه و غیرمجاز در مسیر این رودخانه با موتور تلمبه‌های مجاز و غیرمجاز و به‌طورکلی عدم مدیریت صحیح و به‌موقع منابع آب، آبدهی رودخانه «کشکان» را باتوجه‌به نظر کارشناسان به ۱۵۰ لیتر در ثانیه رسانده و به‌سرعت همین میزان نیز روبه‌کاهش است که این یک بحران و زنگ خطر است.
 خسارت خشکسالی به مزارع کشاورزی
احمدرضا ساتیاروند مدیر جهاد کشاورزی پلدختر در این رابطه در گفت‌وگو با مهر، اظهار کرد: خسارت خشکسالی با شدت و ضعف‌ها بر اساس میزان بارش در اقلیم‌های مختلف شهرستان رخ‌داده و در مزارع دیم حداقل باعث کاهش ۵۰ درصدی شده است؛ اما میزان خسارت در نقاط مختلف متغیر است.
وی اظهار کرد: همه مزارع دیم و آبی شهرستان پلدختر خسارت دیده‌اند و بر اساس سیستم سنجش از راه دور صندوق بیمه کشاورزی بانک کشاورزی کشور بر اساس اطلاعات تکمیلی نمونه‌گیری از مزارع و رصد مراحل رشدی گیاه مشخص می‌شود که تاکنون در هیچ شهرستانی از کشور درصد خسارت به تفکیک اعلام نشده، هر چند اطلاعات در حال ارسال به این صندوق است که بعد از پایان پایش سنجش از راه دور به استان اعلام خواهد شد.
مدیر جهاد کشاورزی پلدختر، تصریح کرد: در سال جاری در شهرستان پلدختر میزان بارش حدود ۱۸۱ میلی‌متر بوده که در کل استان از اواسط اسفند به بعد بارندگی مؤثر یعنی بالای ۱۵ میلی‌متر اتفاق نیفتاد.
 تأکید بر رعایت الگوی کشت بعد از خشک‌شدن «کشکان»!
ساتیاروند، گفت: بیشترین خسارت خشکسالی به مزارع گندم و جو دیم شهرستان وارد شده است و احتمال کاهش آب در مناطق «کشکان» و… وجود دارد و مدیریت منابع آبی در شرایط فعلی بهترین راهکار است.
وی به تسهیلات خشکسالی اشاره کرد و گفت: سازمان جهاد کشاورزی استان اطلاعات و تحلیل‌ها را به وزارت جهاد کشاورزی اعلام کرده و طبق روال هر سال و بر مبنای دستورالعمل‌ها احتمال تسهیلات در قالب امهال وام‌ها و تمدید پرداخت تسهیلات و… وجود خواهد داشت.
مدیر جهاد کشاورزی پلدختر، یادآور شد: جهاد کشاورزی شهرستان برای جلوگیری از خشک‌شدن رودخانه «کشکان» طرح رعایت الگوی کاشت را در دستور کار دارد که در این خصوص به مشارکت و همکاری کشاورزان نیاز است.
ساتیاروند، به راهکارهای برون‌رفت از بحران خشکسالی در شهرستان اشاره کرد و افزود: رعایت الگوی کاشت، مدیریت‌های بهزراعی و به‌نژادی، تأمین علوفه و نهادهای دامی و… از راهکارهای کوتاه‌مدت و بلندمدت برای برون‌رفت از بحران خشکسالی است که در دستور کار قرار دارد.
وی در پاسخ به این سوال که در صورت خشک‌شدن رودخانه «کشکان»، بزرگ‌ترین قطب انجیر سیاه کشور در شهرستان در معرض نابودی قرار می‌گیرد که این مسئله برای کشاورزان و باغداران مناطق حاشیه رودخانه «کشکان» بسیار بحران‌زا است چه اقدام و برنامه‌هایی در این خصوص در دستور کار است، گفت: این سوال در حد سیاست‌گذار کلان است و به طور طبیعی می‌بایست از طریق نماینده مردم در مجلس شورای اسلامی، رئیس سازمان جهاد کشاورزی و استاندار لرستان و… پیگیری شود.
 خشک‌ترین سال آبی پلدختر در ۵۰ سال گذشته
اکبر مهری رئیس اداره منابع آب پلدختر نیز در این رابطه در گفت‌وگو با خبرنگار مهر، اظهار داشت: دبی لحظه‌ای تیرماه سال جاری رودخانه‌های دائمی شهرستان نسبت به سال گذشته ۵۰ درصد کاهش و نسبت به میانگین درازمدت حدود ۸۵ تا ۹۰ درصد کاهش دارد.
وی اظهار کرد: با نگرش به شاخص‌های بین‌المللی تعیین‌کننده بحران آب (نظیر فالکن مارک، سازمان ملل و مؤسسه بین‌المللی مدیریت آب) و بررسی منابع و مصارف آب، شهرستان‌های پلدختر و معمولان دچار تنش آبی هستند و در وضعیت شدید بحران آب قرار دارند، به‌طوری‌که طی ۵۰ سال اخیر خشک‌ترین سال آبی در شهرستان اتفاق افتاده است.