در مواجهه با سگ‌گزیدگی چه اقداماتی انجام شود؟

مدیر پیشگیری و مبارزه با بیماری مرکز بهداشت چهارمحال و بختیاری گفت: پس از سگ‌گزیدگی بلافاصله شست‌وشوی کامل و مداوم زخم با آب فراوان، پرفشار و صابون به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه زیر جریان آب انجام شود، چرا که این کار بسیار حیاتی است.
اصغر نوروززاده در گفت‌وگو با ایسنا در رابطه با بیماری هاری اظهار کرد: هاری یک بیماری ویروسیِ قابل‌انتقال از حیوان به انسان (زئونوز) است که ویروسِ خانواده Lyssavirus را شامل می‌شود.
وی افزود: این ویروس معمولاً از طریق بزاق حیوان مبتلا و از راه گازگرفتگی یا خراش منتقل می‌شود، همچنین پس از شروع علائم عصبی، تقریباً همیشه مرگبار است (فرد مبتلا تقریباً همیشه جان خود را از دست می‌دهد)، بنابراین پیشگیری فوری پس از تماس (PEP) حیاتی است.
نوروززاده با بیان اینکه در چهارمحال و بختیاری بیشترین گروه‌سنی قربانیان سگ‌گزیدگی کودکان و به خصوص دانش‌آموزان هستند، تصریح کرد: نسبت مرگ‌ها به مجموع موارد مراجعه به مراکز خیلی کم است
(زیرا بسیاری از گزیدگی‌ها سریعا شست‌وشو و PEP دریافت می‌کنند)، همچنین میزان بروز مرگ ناشی از هاری در هر ۱۰۰ هزار گزش ۵.۷ است.
مدیر پیشگیری و مبارزه با بیماری مرکز بهداشت چهارمحال و بختیاری در رابطه با تزریق واکسن توضیح داد: در آخرین نشریه سازمان بهداشت جهانی در سال ۲۰۱۸ فقط سه نوبت در روزهای صفر، سه و هفت و هر نوبت دو تزریق را تایید کرده است که در کشور نیز این روش مورد تایید و استفاده قرار می‌گیرد.وی ادامه داد: الگوی کلی در کشور و استان نشان می دهد که سگ‌گزیدگی‌های شهری و پیرامون شهرها
(pet/domestic & stray dogs) بخش عمده موارد را تشکیل می‌دهد، چون تراکم انسانی و تماس با سگ‌های خانگی/ولگرد بیشتر است.
نوروززاده در رابطه با اینکه چرا با وجود واکسیناسیون سگ‌های خانگی هنوز شاهد افزایش سگ‌های ولگرد و موارد حیوان گزیدگی هستیم، گفت: رهاسازی یا افزایش توله‌زایی سگ‌های خانگی (نابالغ‌سازی/کنترل زاد و ولد ناکافی)، جمعیت سگ‌های ولگرد را افزایش می‌دهد، همچنین مدیریت ضعیف ساماندهی سگ‌های بلاصاحب و نبود برنامه‌های جامع جمع‌آوری در برخی شهرها می‌تواند دلیل افزایش حیوان‌گزیدگی باشد.وی در ادامه گفت: البته آگاهی پایین و تماس نزدیک مردم (به‌ویژه کودکان) با سگ‌ها و نیز افزایش تراکم انسانی در مناطق شهری می‌تواند دلیلی بر افزایش حیوان‌گزیدگی باشد.
مدیر پیشگیری و مبارزه با بیماری مرکز بهداشت چهارمحال و بختیاری تصریح کرد: پس از سگ گزیدگی استفاده از ضدعفونی‌کننده (بتادین/پِرویُدین در صورت در دسترس بودن) پس از شست‌وشو با آب انجام و روی زخم بسته نشود. بخیه نکردن فوری زخم (اگر لازم است، پزشک تصمیم می‌گیرد) و مراجعه هرچه سریع‌تر به مراکز درمانی و دریافت واکسن بسیار مهم است.
وی کارهایی که باید از انجام آن پرهیز شود را بیان کرد و گفت: استفاده از روش‌های سنتی مثل سوزاندن محل زخم ، مالیدن خاک یا خاکستر، روغن گیاهان یا هر ماده نامعلوم؛ این موارد نه‌تنها مفید نیستند بلکه می‌توانند زخم را آلوده کنند، همچنین انتظار کشیدن تا بروز علائم (علائم هاری دیر ظاهر می‌شوند؛ در صورت گزش باید بلافاصله PEP را شروع کرد) و عدم مراجعه به مراکز بهداشتی صرفاً به‌خاطر ترس از هزینه بسیار کارهای اشتباهی هستند.