خوددرمانی و مصرف مسکن‌؛ عادت خطرناک ایرانی‌ها

عضو هیات مدیره سازمان نظام پزشکی گفت: مصرف بی‌رویه و سرخود مسکن‌ها می‌تواند به کبد، کلیه و دستگاه گوارش آسیب‌های جبران‌ناپذیری وارد کند و روند تشخیص بیماری را مختل سازد.
به گزارش مهر، سید هادی احمدی، عضو هیhت مدیره سازمان نظام پزشکی و انجمن داروسازان ایران با تأکید بر ضرورت تغییر نگاه جامعه به دارو و درد، گفت: درد، بیماری نیست، بلکه علامتی از وجود بیماری است. این احساس، یکی از نظام‌های دفاعی طبیعی بدن است که به ما هشدار می‌دهد مشکلی در بدن وجود دارد و باید برای درمان آن، به سر منشأ مشکل مراجعه کنیم.
احمدی تصریح کرد: در بسیاری از موارد، مردم با مشاهده سردرد، کمر درد یا دندان‌درد به سرعت به مسکن‌ها پناه می‌برند، در حالی که داروهای مسکن تنها به‌طور موقتی درد را تسکین می‌دهند و هیچ تأثیری بر علت اصلی بیماری ندارند. استفاده طولانی‌مدت از داروهای مسکن نه‌تنها درمان‌گر نیست، بلکه می‌تواند مسیر درمان را تغییر دهد و در مواردی بیماری را پنهان کند.
وی با اشاره به اینکه اغلب مسکن‌های رایج در داروخانه‌ها بدون نسخه (داروهای OTC) در دسترس هستند، گفت: داروهایی مانند استامینوفن، بروفن، ژلوفن و دیفن‌هیدرامین از جمله داروهای پرمصرفی هستند که متأسفانه در بسیاری از خانه‌ها بدون تجویز پزشک مصرف می‌شوند. در حالی که هر دارویی در صورت مصرف مداوم می‌تواند عوارض خطرناکی داشته باشد.
این داروساز تأکید کرد: در کشورهای پیشرفته، دریافت دارو حتی داروهای ساده، منوط به بررسی دقیق و تجویز پزشک است. در مقابل، سهولت دسترسی به دارو در ایران موجب شده است که داروخانه‌ها به جای پایگاه‌های سلامت به نوعی فروشگاه دارو تبدیل شوند. هر داروخانه در دنیا باید با حضور دکتر داروساز فعال باشد تا ضمن ارائه مشاوره، از مصرف اشتباه یا بیش از حد دارو جلوگیری کند.
احمدی یکی از مشکلات رایج در جامعه را استفاده هم‌زمان از چند مسکن دانست و هشدار داد: هیچ گاه نباید چند داروی مسکن را با هم مصرف کرد. این کار نه‌تنها شدت تسکین را افزایش نمی‌دهد، بلکه به دستگاه گوارش، کبد و کلیه آسیب جدی می‌زند. گاهی بیماران تصور می‌کنند مصرف چند دارو باعث بهبود سریع‌تر می‌شود، در حالی که این کار عوارضی بسیار خطرناک‌تر از خود درد به همراه دارد.
وی درباره منشأ تأثیر داروهای مسکن توضیح داد: هیچ دارویی وجود ندارد که بتواند دقیقاً در نقطه‌ای مشخص از بدن اثر بگذارد. مسکن‌ها به‌طور پراکنده در کل بدن عمل می‌کنند و همین موضوع باعث می‌شود آثار جانبی آن‌ها در سایر اعضا مانند کلیه و کبد نیز ظاهر شود.
به گفته وی، توسعه داروهای نقطه‌ای و هوشمند یکی از اهداف داروسازی مدرن است، اما هنوز تا رسیدن به آن مرحله فاصله زیادی داریم و پیش از مصرف داروهای شیمیایی، بهتر است ابتدا از روش‌های طبیعی مانند دم‌نوش‌ها و گیاهان دارویی بهره گرفته شود، زیرا این مواد معمولاً عوارض کمتری دارند.
وی یادآور شد: «گل‌گاوزبان» و دیگر دم‌نوش‌های آرام‌بخش می‌توانند در بسیاری از موارد به‌عنوان یک تسکین‌دهنده طبیعی مؤثر باشند. مصرف داروهای گیاهی نیز باید با آگاهی کامل از ترکیبات آن‌ها و تحت نظر پزشک یا داروساز باشد.