بررسی وضعیت بورسیه‌های ورزش ایران برای المپیک

نیمی از ورزشکاران ایرانی که برای المپیک ریو بورسیه کمیته بین‌المللی المپیک شدند، نتوانستند برای بازی‌ها سهمیه بگیرند، اتفاقی که برخی از بورسیه شده‌های المپیک توکیو را هم تهدید می‌کند.
به گزارش مهر، حمایت از ورزشکارانی که برای حضور در المپیک آماده می‌شوند یکی از برنامه‌هایی است که کمیته بین‌المللی المپیک (IOC) برای هر دوره بازی‌های المپیک و از طریق کمیسیون المپیک سولیداریتی خود پیگیری می‌کند.
این حمایت به صورت مالی و در قالب بورسیه شدن در کمیته بین‌المللی المپیک انجام می‌شود. بر این اساس IOC از زمان بورسیه شدن ورزشکاران تا برگزاری المپیک، در چارچوب‌های تعیین شده مانند تامین کمک هزینه تمرین و اردوی برون مرزی، کمک هزینه جذب مربی اختصاصی خارجی، کمک هزینه تهیه تجهیزات تخصصی، کمک هزینه درمان و.... کمک ماهانه به آنها خواهد داشت.
تا پیش از دوره قبل بازی‌های المپیک، سهم ورزشکاران ایرانی در این برنامه حمایتی کمیته بین‌المللی المپیک قابل توجه نبود اما با تاکید و پیگیری کمیته ملی المپیک کشورمان و برای المپیک ریو، ۹ ورزشکار ایران از ۹ رشته مختلف بورسیه شدند تا از کمک مالی IOC در راه کسب سهمیه و بعد از آن شرکت در بازی‌ها برخوردار شوند.
برای المپیک توکیو هم ۱۰ ورزشکار ایرانی از ۹ رشته بورسیه کمیته بین‌المللی المپیک شده‌اند. طرح بورسیه این ورزشکاران از سال گذشته آغاز شد و با تاکید IOC تا زمان برگزاری بازی‌های المپیک در زمان جدید - مرداد ماه ۱۴۰۰ - ادامه خواهد داشت این در حالی است که شرایط این ورزشکاران فعلاً یکسان نیست.
 ۱۰ بورسیه، ۳ سهمیه قطعی
حسن یزدانی (کشتی آزاد)، محمد علی گرایی (کشتی فرنگی)، کیانوش رستمی (وزنه برداری)، ناهید کیانی (تکواندو)، نوشاد عالمیان (تنیس روی میز)، الهه احمدی (تیراندازی)، حسین رسولی (دوومیدانی)، علی پاکدامن (شمشیربازی)، نازنین ملایی (قایقرانی) و رزیتا علیپور (کاراته) ۱۰ ورزشکار ایران هستند که برای المپیک توکیو بورسیه کمیته بین‌المللی المپیک شده‌اند.
از میان این ورزشکاران تا به امروز حسن یزدانی، محمد علی گرایی و علی پاکدامن برای المپیک توکیو کسب سهمیه کرده‌اند اما سایر بورسیه شده‌ها از این حیث بلاتکلیف هستند. البته فراگیری جهانی ویروس کرونا بی تاثیر در این بلاتکلیفی نیست اگرچه این بحران برای برخی هم صرفاً یک بهانه ایجاد کرده است.
 بررسی وضعیت ۷ بورسیه بلاتکلیف؛ دور و نزدیک به المپیک
اگر جهان ورزش تحت تاثیر شیوع ویروس کرونا قرار نمی‌گرفت و مدیرانش مجبور به لغو رویدادهای خود نمی‌شدند، المپیک توکیو در موعد مقرر - مردادماه ۹۹ - برگزار می‌شد و تا به امروز هم پرونده خیلی رویدادهای گزینشی در رشته‌های مختلف با مشخص شدن چهره‌های المپیکی آن رشته بسته شده بود اما ادامه بحران کرونا و تاثیری که در فعالیت‌های ورزشی داشت همه این بدیهیات را به تاخیر انداخت.
همین مسئله پاسخ دمِ دستی به حساب می‌آید به وضعیت تعداد زیادی از بورسیه شده‌های ورزش ایران و اینکه فعلاً سهمیه‌ای ندارند، اگرچه بررسی وضعیت آنها نشان می‌دهد که بعضاً در فاصله‌ای دور و شاید هم محال به این مهم ایستاده‌اند.
 وزنه برداری: کیانوش رستمی یکی از این ورزشکاران است، وی که طلای المپیک ریو را در اختیار دارد با وجود بسیاری از بدقلقلی ها و حواشی که در سه چهار سال گذشته داشت برای افزایش امتیازات خود در راه رسیدن به توکیو مورد لطف و عنایت فدراسیون وزنه برداری و مسئولانش قرار گرفت با این حال و با وجود حضور در چند میدان گزینشی نتوانست شانس المپیکی شدنش را قطعی کند. رستمی برای کسب سهمیه در رقابت مستقیم با سهراب مردادی است که هم وزنش به حساب می‌آید ضمن اینکه علی هاشمی و علی داودی هم رقبای غیر مستقیم وی هستند که با شرایط فعلی نمایندگان وزنه برداری ایران برای المپیک توکیو به حساب می آیند.
در کل اینکه کیانوش رستمی در شرایطی بورسیه IOC شده که وزنه برداری معادله‌ای پیچیده برای المپیک و استفاده از دو سهمیه خود دارد، رستمی هم به اندازه سه گزینه دیگر و چه بسا کمتر از آنها شانس دارد که صاحب سهمیه شود.
 تیراندازی: الهه احمدی تنها تیرانداز ایران است که در فهرست ۱۰ نفره بورسیه شده‌های ورزش ایران برای المپیک توکیو قرار دارد. احمدی برای المپیک ریو هم بورسیه IOC شد و اتفاقاً المپیکی هم شد اما وضعیت وی برای توکیو خیلی متفاوت است. این ملی پوش با سابقه تفنگ موفق نشد در رقابت‌های کسب سهمیه المپیک که آخرین آن در قطر برگزار شد سهمیه کسب کند. حالا تنها کورسوی کسب سهمیه المپیک برای تیراندازان از طریق رنکینگ است که با توجه به رنک فعلی کسب آن بسیار بعید و دور از انتظار است.
 دوومیدانی: حسین رسولی قهرمان پرتاب دیسک در رده سنی جوانان یکی دیگر از بورسیه شده‌های ورزش ایران است در حالی که در میان دوومیدانی کاران او کار بسیار سختی برای ورود به المپیک دارد. رسولی که با رکورد ۶۲/۶۹ متر به مدال قهرمانی آسیا رسید برای کسب سهمیه المپیک باید در یکی از رقابت‌های مورد تایید فدراسیون جهانی دوومیدانی رکورد ۶۶ متر را کسب کند. همین مسئله میان او مجوز المپیک فاصله ایجاد کرده است.
 تکواندو: با پیشنهاد فدراسیون تکواندو ایران، ناهید کیانی بورسیه کمیته بین‌المللی المپیک شده که اتفاقاً شانس خوبی هم برای کسب سهمیه در وزن
۴۹ کیلوگرم دارد و می‌تواند آن را با حضور در یک دوره باقی مانده رقابت‌های انتخابی در سطح قاره، نشان دهد. در این رقابت‌ها که کرونا باعث ابهام در زمان و محل آن شده است، نمایندگان کره جنوبی و چین حضور ندارند. دیگر اینکه یکی از بهترین تکواندوکاران وزن ۴۹ کیلوگرم که یک تایلندی است از طریق رنکینگ جهانی سهمیه خود را قطعی کرده است. این دو موضوع کمک‌هایی هستند برای قطعی‌تر کردن شانس کیانی در دستیابی به سهمیه از مسابقات قاره‌ای.
 کاراته: گزینه کاراته ایران برای بورسیه شدن رزیتا علیپور بود، ورزشکاری که فاصله اش با رقیبانش بالادستی اش در رنکینگ جهانی خیلی زیاد نیست. بنابراین شانس دارد از طریق این سیستم صاحب سهمیه شود البته در صورتیکه بحران کرونا اجازه برگزاری مسابقات لغو شده کاراته وان را بدهد و علیپور هم بتواند با حضور در آنها امتیازات جدیدی به دست بیاورد. علاوه بر این، حضور در یک مرحله رقابت‌های انتخابی هم فرصت دیگری است برای این کاراته کا در راه کسب سهمیه.
 قایقرانی: سهمیه‌ای که سولماز عباسی و مهسا جاور در رشته روئینگ برای المپیک‌های ۲۰۱۲ لندن و ۲۰۱۶ ریو به دست آورند، مدیران قایقرانی را به امیدوار به تکرار آن برای المپیک توکیو کرده است. نازنین ملایی هم خوش‌شانس‌ترین پارو زن برای دستیابی به این مهم است. ملایی اگرچه تجربه‌ای از المپیک ندارد اما طلای مسابقات قهرمانی آسیا، دو قهرمانی در کاپ آسیایی و نایب قهرمانی در بازی‌های آسیایی اندونزی که طی دو سال گذشته به دست آمد او را به این مهم خیلی نزدیک کرده است.
 تنیس روی میز: اگر قرار باشد یکی از پینگ‌پنگ‌بازان ایران از طریق رنکینگ جهانی کسب سهمیه کند، او نوشاد عالمیان است؛ ورزشکاری که در دو دوره پیشین المپیک هم حضور داشت با این حال نتوانست کمک حال تیم ملی برای کسب سهمیه تیمیِ توکیو شود.
 البته اعمال تغییرات در انتخابی‌های تنیس روی میز، کسب سهمیه در این رشته را پیچیده‌تر کرده اما اگر ایران به هر دلیلی از این رقابت‌ها به نتیجه نرسید، می‌تواند امیدوار به رنکینگ جهانی و کسب سهمیه از آن باشد. نوشاد هم بهترین پینگ‌پنگ باز ایران در این رنکینگ است اما کسب سهمیه از آن منوط به بهبود وضعیتش است و ارتقای جایگاه
 ملاک بورسیه شدن در کمیته بین‌المللی المپیک چیست؟
بیش از نیمی از ورزشکاران ایرانی که نام‌شان در فهرست بورسیه شدگان المپیک توکیو قرار داشت، نتوانستند در آن دوره بازی‌ها شرکت کنند. از آن فهرست ۹ نفره تنها الهه احمدی (تیراندازی)، حمید سوریان (کشتی)، محمود صمیمی (دوومیدانی) و جواد محجوب (جودو) صاحب سهمیه شدند اما سیاوش امیدی (بوکس)، ملیکا عبدالکریمیان (تیروکمان)، احمدرضا طالبیان (قایقرانی)، افشین نوروزی (تنیس روی میز) و محمد باقری معتمد (تکواندو) در این مهم ناکام ماندند.
حالا هم برای المپیک توکیو، بورسیه شده‌های ورزش ایران وضعیت متفاوتی دارند طوری که به نظر می‌رسد برخی از آنها نتوانند سهمیه‌ای بگیرند. همین مسئله ابهاماتی در مورد روند انتخاب بورسیه شده‌ها و ملاک‌های لحاظ شده برای آن قرار می‌دهد.
آنچه مسلم است ورزشکاران بورسیه از میان گزینه‌های پیشنهادی توسط فدراسیون‌ها و با لحاظ کردن معیارهایی که توانایی برای کسب سهمیه المپیک از جمله آنهاست، مشخص می‌شوند. این گزینه‌ها توسط کمیته ملی المپیک به کمیته بین‌المللی المپیک معرفی می‌شوند. IOC برای اعلام نظر در مورد ورزشکاران بورسیه، در رابطه با وضعیت آنها از فدراسیون جهانی رشته‌های مربوطه هم استعلام می‌گیرد سپس نظر موافق یا مخالف خود را اعلام می‌کند اما سوال اینجاست «در این پروسه چه ملاک‌هایی لحاظ می‌شود؟»
جعفری مسئول واحد المپیک سولیداریتی در کمیته ملی المپیک در این زمینه به مهر گفت: برای انتخاب ورزشکاران بورسیه ملاک‌های مختلفی لحاظ می‌شود که یکی از مهمترین آنها پیشینه قهرمانی ورزشکار و شرایط او برای حضور در المپیک است. در واقع IOC با هدف کمک به ورزشکار برای حضور در المپیک اقدام به بورسیه کردن وی و کمک مالی به او می‌کند بنابراین داشتن شرایط لازم برای کسب سهمیه مهمترین اولویت است.
این مقام مسئول در کمیته ملی المپیک تاکید کرد: ورزشکاران بورسیه شده از رشته‌های مختلف، در رنج‌های سنی مختلف و با لحاظ کردن فاکتورهای متعدد انتخاب می‌شوند اما مهمترین مسئله همین است که او برای کسب سهمیه شانس داشته
 باشد.
 کمک مالی به بورسیه شدگان قطع می‌شود اگر...
اینکه با وجود تاکید بر المپیکی شدن، ورزشکارانی بورسیه IOC شده‌اند که امروز باید با اما و اگر در مورد سهمیه آنها صحبت کرد جای نقد خود را به روند انتخاب‌ها دارد و اینکه «چرا گزینه‌های بهترین بورسیه نشده‌اند؟» اما در هر صورت طرحِ بورسیه ۱۰ ورزشکار ایرانی از سال گذشته آغاز شد و حتی یک مرحله از پرداختی به آنها که در برگیرنده حقوق ماهیانه ۵۰۰ دلاری برای چهار ماه است هم به حساب شان واریز شده است. حتی پرداخت مرحله دوم و سوم این حمایت هم بخشی از دغدغه مالی این روزهای کمیته ملی المپیک را موجب شده است.
این دغدغه‌ها تا سال آینده و برگزاری المپیک ادامه خواهد داشت چرا که با تاکید کمیته بین‌المللی المپیک و به خاطر تعویق المپیک توکیو، حمایت مالی از بورسیه شده‌ها تا زمان برگزاری این بازی‌ها در زمان جدید ادامه خواهد داشت.
البته که تنها ورزشکارانی که تا آن زمان پول تو جیبی ماهانه خود را از IOC می‌گیرند که کسب سهمیه کرده باشند. ورزشکارانی که میادین گزینشی در رشته آنها به پایان برسد اما کسب سهمیه نکرده باشند، به صورت اتوماتیک وار از گردونه حمایت IOC خارج شده و پرداختی به آنها قطع می‌شود.