آموزش‌وپرورش رايگان؛ اينترنت و شبكه شاد

طبق اصل سی‌ام قانون اساسی ایران:« دولت موظف است وسایل آموزش‌وپرورش رایگان را برای همه ملت تا پایان دوره متوسطه فراهم سازد.» اين اصل فقط براي اطلاع‌رساني و عمل به آن در زمان و شرايط عادي نيست؛ اين اصل در ذات خود، اين نكته مهم را نهفته است كه يك سيستم ونظام آموزشي، چنان بايد برنامه‌ريزي كند در بحراني‌ترين شرايط هم بتواند اين اصل را رعايت كند؛ از همين‌جا، يعني درست از نقطه‌اي كه بر اساس اصل سي‌ام، آموزش‌وپرورش بايد رايگان باشد، نقب مي‌زنيم به شرايط بحراني امروز كه بايد زيرساخت‌هايش، از مدت‌ها پيش آماده مي‌شد؛ چراكه احتمال بروز بحران تحت هر شرايط و براي هر كشوري وجود دارد و با پيشامد آن مسئولان ذيربط بايد با تكيه برهمين قوانين و امكانات و بودجه‌هاي  جانبي كه براي آن در نظر گرفته شده، بتوانند شرايط بحراني را براي مردم قابل تحمل‌تركنند. طبيعي است كه با پاندمي كروناويروس در سراسر جهان، اغلب كشورها، مدارس و دانشگاه‌ها را تعطيل كردند و روي به آموزش مجازي در فضاي اينترنت آورند. اما شوربختانه آن‌چه در كشور ما از اساس دچار مشكل است، ساختار اينترنت است؛ هم سرعت آن كم است و هم در بسياري از مناطق كشور، با توجه به ويژگي‌هاي جغرافيايي، به‌راحتي نمي‌توان به همين  سرعت كم هم دست يافت. حال و با توجه به شرايط بحراني كشور، آموزش‌وپرورش متوسل به استفاده فضاي مجازي شده، اما متاسفانه اين فن‌آوري به‌طور گسترده و يكسان در كشور توزيع نشده و بسياري از مناطق محرو م وغيرمحروم كشور از چنين امكانِ اكنون به‌شدت مورد نياز يا بي‌بهره‌اند يا كم‌بهره و همين امر درحال آسيب‌زدن به نه تنها علم ودانش و سوادآموزي فرزندان است، بلكه گاهي جان و سلامت آنان را نيز به خطر مي‌اندازد. و اين آن زيرساخت و پاشنه آشيلي است كه انتظار مي‌رود وزارت مربوطه با توجه به رايگان بودن اصل آموزش‌وپرورش، در مورد آن تدابيري بينديشد.اينترنتي شدن آموزش‌وپرورش، چندين مشكل مختلف براي بسياري از فرزندان كشور به‌وجود آورده است؛ برخي به اينترنت دسترسي ندارند و برخي به خاطر فقر و تنگدستي از داشتن يك گوشي معمولي يا تبلت براي ادامه تحصيل بي‌بهره‌اند. بسياري از اين دانش‌آموزان، يا ناچارند براي دسترسي به اينترنت، از كوه‌ها و تپه‌ها بالا بروند و يا ناچارند گوشي يا تبلت را از همسايه و فاميل اجاره كنند؛ كه البته گاهي هيچ‌كدام از اين‌ها ميسر نمي‌شود و دانش‌آموز وامانده از همه‌جا، دست به خیلی کارها از قبیل خودكشي مي‌زند. با توجه به اين واقعيت كه ممكن است بودجه آموزش‌و‌پرورش كفاف تهيه لوازم مورد نياز تمامي دانش‌آموزان مناطق محروم را ندهد، برخي خيّران و NGOها وارد ميدان شده و پويش‌هايي هم به راه انداخته‌اند، اما ماجراي تحريم و بحران اقتصادي از تعداد
 كمك كنندگان نيز كاسته است و از مردمي كه درگير انواع مشكلات اقتصادي هستند، نمي‌توان بيش ازحد توان انتظار داشت. با توجه به مشكلات مالي كه آموزش‌وپرورش درگير آن است، راه انداختن شبكه شاد، آن‌هم بدون زيرساخت‌هاي محكم اينترنتي، بهتربود كه در كنار همراهي صدا و سيما انجام مي‌شد و تداوم مي‌يافت-همچنان كه در آغاز بحران چنين شد- و از اجباري كردن استفاده از شبكه شاد به‌عنوان تنها روش آموزش خودداري مي‌شد؟ حالا كار فرزندان اين سامان براي سوادآموزي به جايي رسيده كه به‌عنوان مثال، دانش‌آموزان روستایي در ‎زنجان برای دسترسی به اینترنت و استفاده از شبکه آموزش مجازی شاد در ميان برف و كولاك ناچارند به روستاهاي اطراف بروند، در کرمان دانش‌آموزان به تپه‌ها و ارتفاعات می‌روند و البته كه همين مشكلات موجب ترك تحصيل
 ۲۲۵۰ دانش‌آموز در مقطع اول متوسطه در استان كرمان شده. خانواده‌ای هم برای خرید گوشی ناچار از فروش سه بره شده‌؛ شايد و با توجه به اين‌كه ديگر آموزش‌وپرورش رايگان به آن معنا نيست؛ به هرطريقي بشود گوشي يا تبلت تهيه كرد، اما با نبود يا سرعت پایین اینترنت و آنتن‌دهی ضعیف در برخي مناطق، چگونه مي‌توان كنار آمد؟