زلزله تهران؛ از پيش بيني تا مديريت

هفته گذشته را با خبرهايي در رابطه با زمين‌لرزه‌هاي سريالي و متوالي فيروزكوه سپري كرديم؛ زمين‌لرزه‌هايي كه موجب نگراني اغلب مردم تهران شد، اما برخي از مسئولان و كارشناسان چنين توضيح دادند كه گسل فيروزكوه ربطي به گسل مشا، ندارد و در نتيجه، زلزله تهران را تهديد نمي‌كند. از نظر زمین‌شناسی شهر تهران در نزدیکی رشته کوه البرز و در یک دشت وسیع قرار گرفته است که چندین رشته گسل فعال، اصلی
و فرعی در آن وجود دارد؛ مهم‌ترین گسل‌های شهر تهران عبارتند از
گسل مشا با طول تقریبی ۲۰۰ کیلومتر، اين گسل، گسلی طویل، اساسی و لرزه‌زاست و در بالا دست سد لتیان با گسل شمال تهران تلاقی دارد و به همین دلیل لغزش و فعالیت هر یک از دو گسل مشا یا شمال تهران، به حرکت گسل دیگر ختم می‌شود.
از آنجائی‌که تهران جمعیتی 15 میلیوني داشته و دارای امکانات صنعتی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی زیادی می‌باشد. لذا وقوع زمین لرزه در این شهر بسیار فاجعه‌آمیز خواهد بود.
حالا اين روزها، سازمان نقشه‌برداری کشوراز زلزله تهران، گزارش مي‌دهد كه گسل مشا که از مشا تا هشتگرد امتداد دارد به طول حدود 200 کیلومتر گسلی هست که تغییر شکل داده  و حرکاتی در آن
دیده شده است!
بنابراين به نظر مي‌رسد، به هرحال تهران در معرض يك زلزله بزرگ قرار دارد؛ چرا كه اخيرا رئیس سازمان مدیریت بحران کشور در مورد وقوع زلزله در پایتخت گفته است:« دعا کنید در تهران زلزله نیاید! بر اساس گزارشی که دوستان اعلام کردند، آمادگی تهران برای مقابله با زلزله با وجود همه اقدامات ۱۸.۸ درصد است.»
البته كه در مورد هر حادثه و فاجعه‌اي، پيش از هرچيز اعتماد و توكل به خداوند قراردارد؛ اما اگر قرار است كار زلزله تهران با دعا كردن مردم حل شود؛ اساسا علت «وجودي سازمان مديريت بحران كشور» چيست و چرا در طول اين‌همه سالي كه از تاسيس اين سازمان مي‌گذرد، فقط 18درصد آمادگي وجود دارد.
به گفته رئیس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران:«بیش از یک ماه است که گسل مشا فعال شده است، البته این گسل فعالیت داشت اما فعالیت آن بیشتر شده و نیازاست که ما بدانیم وضعیت لرزه خیزی آن چه‎قدر است. در همین راستا نیز کارهای مختلفی در مورد زلزله انجام شده که یکی از آن‌ها سامانه هشدار سریع زلزله است.» آيا واقعا تنها كار مهمي كه در اين مدت و در اين ستاد انجام شده، ايجاد يك سامانه هشدار سريع است؟ اين‌كه فقط به مردم اطلاع داده شود كه تهران در حال لرزيدن است، همين و بس؟ اين آمادگي 18درصد است كه از آن سخن گفته شده؟
همين مقام با اشاره به این‎که چنان‎چه زلزله بالای ۷ ریشتری در تهران بیاید شرایط سخت و دشواری را در پی خواهیم داشت، گفته:«بنابر اعلام سازمان مسئولان بهشت زهرا(س) حدود ۲۵ هزار قبر پیش‌بینی شده است اما کافی نیست.»
 اما بايد اذعان كرد كه همين ميزان از آمادگي بهشت زهرا، براي يك زلزله 7 ريشتري، بيشتر از آمادگي 18درصد سازمان پيشگيري و مديريت بحران شهر تهران است كه صرفا براي اطلاع‌رساني انجام گرفته است!
آن‌چنان كه يك عضو هیات علمی دانشگاه و معاون سابق سازمان مدیریت بحران کشورمي گويد:« ما هنوز شناسنامه گسل‌های تهران را نداریم. سازمان زمین شناسی و وزارت علوم باید این مهم را از مراکز علمی مطالبه کنند و امروز علاوه بر زلزله عوامل تهدیدزای متعددی در شهر وجود دارد که ناشی از عدم تخصص‌گرایی در سازمان مدیریت بحران می‌باشد. الکتریسیته ساکن ناشی از نویزهای دکل‌های مخابراتی ، گرمایش ناشی از مصرف گازهای خانگی و مسائلی از این قبیل ناشی از عدم مدیریت بحران است.»