اجاره‌نشينان در دوراهي تقاضاي وام وديعه مسكن و مسكن اميد

بالاخره وام وديعه مسكن با تمام شرايط سخت و اما و اگرهايش، در راه است تا مشكل برخي از اجاره‌نشينان را كه مشمول اين وام مي‌شوند، حل كند. مشمولاني كه مي‌توانند اين وام را درخواست كنند، بايد جزو کارگران و حقوق‌بگیران ثابت با اولویت تاهل، داشتن سابقه ۵ سال سکونت در شهر مورد نظر، ازدواج‌های سال 99 و خانواده‌های ۵ نفره و بیشتر و مشمولان تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی (ره) و سازمان بهزیستی کشور و زنان سرپرست خانوار باشند كه البته در این زمینه وثایق لازم برای اخذ وام متعاقباً از طریق سامانه طرح اقدام ملی اعلام خواهد شد.
وضعيت اقتصادي خاص كشور، تحريم و تورم و كرونا و كاسبان اين
هر سه، مسكن را در كشور ما به يك كالاي سرمايه‌اي تبديل كرده‌اند، كالايي كه در كنار سكه طلا و ارز، به طرز شگفت‌انگيزي در حال بلعيدن نقدينگي سرگردان است. البته اين تنها يك نمونه از مشكلات عديده‌اي است كه كالاي سرمايه‌اي شدن مسكن، به همراه داشته. افزايش تورمي قيمت مسكن، از سوي ديگر موجب شده است از توان خريد مسكن طبقه متوسط به‌شدت كاسته شود و آنان به اجار‌ه‌نشيني روي آورند، اما گراني مسكن و افزايش تقاضا براي اجاره‌نشيني، اين عرصه را نيز دچار تلاطم‌هاي گاه غيرقابل كنترلي كرده است. تلاطم‌هايي كه مسئولان مختلف تلاش مي‌كنند بر آن فائق آيند؛ دو نمونه از روش‌هايي كه دولت در پيش گرفته است، يكي انبوه‌سازي تحت عنوان مسكن مهر در سال‌هاي گذشته و مسكن اميد در ماه‌هاي اخير است و مورد ديگر ارائه وام وديعه مسكن به اجاره‌نشيناني كه امسال با وديعه چندين برابري مالكان مواجه شدند. گرچه اين هر دو اگر به شيوه درست و در جاي خود عملي شوند، شايد بتوانند مقداري از بار و فشار اجاره‌نشينان را كم كنند، اما چند پرسش در مورد نحوه شمول اين دو روش وجود دارد.
يكي از مهم‌ترين و بحث‌برانگيزترين شرايطي كه دولت براي ارائه وام وديعه مسكن اعلام كرده، به گفته مدیرکل دفتر اقتصاد مسکن وزارت راه، این است که براساس قانون ساماندهی، فرد متقاضي وام وديعه مسكن نبايد از هیچ‌گونه تسهیلات در بخش مسکن استفاده کرده و هیچ‌گونه حمایتی در حوزه مسکن از سوی دولت در بخش زمین و مسکن دریافت نکرده باشد! در حالي‌كه به‌طور طبيعي، افرادي كه متقاضي مسكن دولتي هستند و براي مثال در سامانه مسكن اميد هم ثبت نام كرده‌اند، و فعلا بده و بستاني در اين مورد انجام نشده و هنوز متقاضيان در مرحله ثبت نام قراردارند و افرادي خانه اولي هستند كه هرگز هيچ مسكني به نام خود نداشته‌اند و اكنون با اين تسهيلات ممكن است صاحبخانه شوند. اما اگر فردي كه اجاره‌‎نشين است، وديعه مسكن هم به اندازه‌اي كه موجر مي‌خواهد، ندارد و ناچار است تقاضاي وام وديعه مسكن بكند، بايد از خير مسكن اميد بگذرد! پرسش اين است كه چرا؟ چرا بايد فردي كه خانه‌اي ندارد، هم سود وامي را بپردازد كه به او تعلق نمي‌گيرد اما از بي‌سرپناهي  براي يك سال نجاتش مي‌دهد، براي آينده خود و فرزندان، از خير مسكن ملي/اميد، بگذرد؟ آيا بايد او از خير وام وديعه مسكن بگذرد، به حاشيه رانده شده و تمام مشكلات و مصائب اين رانده‌شدگي را كه طبعا بر عملكرد و هويت وجودي خانواده‌اش اثر خواهد گذاشت، متحمل شود، تا مسكن اميد به او تعلق بگيرد؟ مگرهدف كلي و بلندمدت اين هر دو روشي كه مسئولان ارائه داده‌اند، سرپناه داشتن افرادي بي‌خانه نيست؟ پس چگونه است كه اين شرط، به ناچار اين افراد را بر دو راهي انتخابي تا اين حد مشكل قرار مي‌دهد؟
شايد بهتر آن باشد كه اين افراد، در خانه‌اي اجاره‌اي ماوا گزيده، سود وام وديعه را بپردازند و در عين حال به اميد خانه‌دار شدن، هم‌چنان مشمول دريافت مسكن ملي/اميد، باشند؛ چرا كه به نظر نمي‌رسد اين هر دو طرح براي افرادي به غير از مشمولان اين دو طرح تا اين حياتي و لازم باشد.