پیش فروش نفت و ابهاماتی که روشن نشد

قرار است براساس برنامه ریزی های انجام شده که از آن به عنوان «گشایش اقتصادی» نام برده اند، بخشی از تولید نفت در تالاربورس انرژی به فروش داخلی اختصاص یابد. برهمین اساس قرار است 26 مرداد ماه اولین عرضه این فروش باز شود و مشتریان بتواند از یک بشکه تا سقف 20 هزار بشکه نفت به ازای هر کد بورسی خرید داشته باشند.  هر بشکه نفت در عرضه اولیه این محصول ۹۴۴ هزار و ۶۲۲ تومان و سررسید آن سال 1401 تعیین شده است. برهمین اساس قرار است روزانه حدود 600 هزار بشکه نفت در داخل به فروش برسد.
قطعاً این روش یک حرکت اقتصادی مناسب برای جبران فشار تحریم ها و کمبود منابع مالی برای توسعه فازهای میدان های نفتی و فعالیت های حوزه انرژی، جمع آوری و جهت دهی مثبت نقدینگی و چرخش چرخ های تولید داخلی خواهد بود. همچنین این مسئله می تواند دست دولت را از جیب بانک مرکزی خارج و مانع از اقداماتی همچون ارز فروشی شود.
اما برخی ابهامات در این گشایش اقتصادی وجود دارد که قطعاً دولتمردان و اقتصاددانان کشور به آن پرداخته اند، ولی هنوز به طور شفاف مشخص نشده است. به عنوان مثال، قطعاً دولت باید روی فروش نفت در بازار بین المللی حساب باز کرده باشد تا بتواند سود اوراق را مطابق قیمت روز(ارز سامانه سنا) پرداخت کند.
حال با توجه به تحریم های شدید نفتی و مشکلاتی که برای فروش نفت ایران در بازارهای جهانی وجود دارد، باید نحوه چگونگی فروش برای خریداران مشخص شود. تا قبل از تحریم ها ایران به طور متوسط روزانه
2 میلیون و 400 هزاربشکه نفت می فروخت و اگر شرایط عادی بود، باید یک چهارم این فروش به سهام داران داخلی نفت اختصاص می یافت.
  اما در حال حاضر فروش نیم میلیونی نفت ایران با مشقت های فراوان همراه است، لذا آیا باید امیدوار بود که دولت بتواند طی دوسال آینده و در زمان منتهی به تاریخ سر رسید اوراق این مشکلات را برطرف کند؟! اگر چنین نشود منبع مالی تسویه این اوراق از کجا خواهد بود؟!
نکته دیگر اینکه ما طی سال های اخیر علاوه بر محدودیت در فروش منابع نفتی، در عرصه منابع ارزی نیز در تنگنا بوده ایم . لذا این ابهام نیز وجود دارد که دولت می خواهد فروش نفت در داخل را با چه پشتوانه مالی حفظ کند. اگر ملاک سود این اوراق نفتی ارز خارجی باشد، آیا دولت قادر است نوسانات احتمالی در بازار ارز را کنترل کند؟!
همچنین دولت سعی کرده در طراحی اوراق جدید، تمامی المان‌های جذابیت را به کار ببرد. مهم‌ترین جذابیت این اوراق بدون ضرر بودن آن است. یعنی خریداران در صورت پایین آمدن قیمت نفت یا دلار، هیچ ضرری متقبل نمی‌شوند. شنیده‌ها حاکی از آن است که دولت در نظر دارد نرخ سود اوراق نفتی را حداکثر معادل نرخ سود سپرده‌های بلندمدت بانکی قرار دهد. در نتیجه فرضا اگر یک بشکه نفت در حال حاضر 950 هزار تومان قیمت دارد و در ۲ سال بعد، ارزشش به 700 هزار تومان برسد، آیا دولت توان پاسخگویی به سهامداران را دارد؟!
این انتظار وجود دارد تا مسئولان با شفافیت کامل چنین اقداماتی را اجرایی کند تا هیچ جای اما و اگری درآن باقی نماند و افراد با آسودگی به فعالیت در بازار سرمایه وارد شوند.

hamidasgari2020@yahoo.com