چرا موضوع فرونشست زمین از سال ۱۴۰۰ جدی است؟

مدتی است خبرهای گوناگونی در رابطه با فرونشست زمین یا احتمال این اتفاق، منتشر می‎شود؛ به‎ویژه در استان تهران این مسئله به یک بحران و معضل تبدیل شده و در برخی نقاط فرونشست زمین رخ داده است. فرونشست زمین بنا به تعریف یونسکو، فرورریزش و یا نشست سطح زمین است که به علت‌های متفاوتی در مقیاس بزرگ روی می‌دهد. فرونشست زمین می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد؛ از استفاده بی‌رویه آب‌های زیرزمینی تا حفر تونل‌های مختلف مانند تونل‌های مترو. در شهر تهران، یکی از مهم‌ترین علل نشست زمین، استفاده بی‌رویه از سفره‌های آب زیرزمینی و حفرتونل برای گسترش خطوط مترو است.
آنچنان ‌که رئیس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی در این مورد ابراز نگرانی کرده و گفته:« موضوع فرونشست از سال ۱۴۰۰ به بعد تاثیر خودش را روی بسیاری از تاسیسات مهم کشور نشان خواهد داد.» اما این تاثیرات چیستند و آیا نمی‌توان جلوی چنین تأثیرات مخربی را گرفت؟ به‌ویژه که اکنون در مورد احتمال این تاثیرات مخرب اطلاع‌رسانی شده و طبعا، باید راهکارهایی در پیش گرفته شود تا موجبات غافلگیری فراهم نگردد. البته آنچه موجب نگرانی رئیس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی شده بیشتر برمی‌گردد مربوط به نفت و مکان‌های نگهداری آن؛ مسئله‌ای که چندی پیش هم مباحثی جدی در مورد آن بالا گرفت، اما مسئولان ذیربط اعلام کردند که در مورد مکان انبارها و پالایشگاه‌های نفت، کارشناسی‌های لازم انجام شده و جای نگرانی نیست.
 البته نگرانیِ آن‌زمان، بیشتر مربوط می‌شد به احتمال وقوع زلزله در تهران. اما اکنون به اعتقاد رئیس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی، جدای از مسئله زلزله تهران، که در جای خود، اهمیت ویژه‌ای دارد، "زلزله آرام" که نام دیگرِ فرونشست زمین است، نیازمند توجه فوری و جدی است:«در حال حاضر در بحث زلزله و فرونشست با مسائل بسیار جدی در کشورمواجه هستیم که نیازمند توجه ویژه است. فرونشست نیز اصطلاحا زلزله آرام است که می‌تواند تاثیرات سنگین خود را داشته باشد. ما به دنبال این هستیم اقداماتی را به انجام برسانیم تا خسارت‌هایی را که وارد می‌شود، کم کند.»
به‌نظر می‌رسد حتی اگر در مورد مکان‌یابی انبارها و پالایشگاه نفت، کارشناسی‌های لازم دربیش از چهل سال پیش انجام شده باشد، اما اکنون با مسئله‌ای به همان جدیت و فوریت زلزله مواجه هستیم؛ تعیین موقعیت گسل‌ها و تعیین حریم آن‌ها در شریان‌های حیاتی نفت وگاز و مجموعه‌های مرتبط با وزارت نفت با رعایت ضوابط مربوطه، تهیه نقشه پهنه‌بندی خطر زمین‌لرزه، خطرپذیری لرزه‌ای در مناطقی که شریان‌های حیاتی نفت و گاز از آن عبور می‌کنند، از مهم‌ترین اقداماتی هستند که هر دو وزارتخانه نفت و راه و مسکن و شهرسازی باید نسبت به آن امعان نظر داشته و همکاری‌های خود را در این زمینه آغاز کرده و گسترش دهند.