قدرت پنهان در افغانستان و چالش امنیتی همسایگان

طی چند روز اخیر تحولات افغانستان موجب تحلیل ها و نگرانی هایی برای همسایگان و مردم مظلوم افغانستان گردیده است. نیروهای آمریکایی به سرعت درحال تخلیه پایگاه های نظامی در افغانستان هستند و جالب تر اینکه به جای اینکه نیروهای دولت مرکزی جایگزین آنها شود،نیروهای طالبان وارد پایگاه های نظامی می شوند و تسلیحات و تجهیزات نظامی آمریکایی را تصاحب می کنند!
سرعت پیشروی نیروهای طالبان همچون سرعت خروج نیروهای آمریکایی برابری کرده و درکمتر از یک هفته می بینیم که طالبان تا مرزهای شرقی ما در خراسان پیشروی کرده است. در تحلیل چرایی این سرعت پیشروی طالبان با کمترین میزان تلفات و مقاومت را می توان از یکسو در فقدان نیروهای هوایی نیروهای آمریکایی و ناتو در افغانستان و از سوی دیگر عدم مقاومت نیروهای دولتی(فرار سربازان) در واگذاری مراکز نظامی و شهری به نیروهای طالبان است.
اما آنچه به عنوان یکی از دلایل اصلی و پنهان در پشت پرده تحرکات سریع طالبان باید به آن اشاره داشت، نقش و نفوذ پاکستان و دستگاه اطلاعاتی این کشور(isi) درمیان نیروهای طالبان است. چرا که ارتباط میان طالبان پاکستان و طالبان افغانستان کاملاً مشهود است و عملاً طالبان پاکستان تحت نظر ISI  دستگاه اطلاعاتی پاکستان فعالیت می کند. آنچه از عملکرد نیروهای پاکستانی برآورد می شود،چیزی است که باید از بابت آن نگران بود.
نکته دیگر اینکه نگرانی ها را افزایش می دهد حضور و ارتباط نیروهای تارانده شده داعش از سوریه به افغانستان و همکاری با نیروهای طالبان است. قدر مسلم نیروهای داعش با ایدئولوژی و تفکرات سیاسی و عقیدتی خاصی که دارند،طالبان را هم با خود همراه خواهند کرد و حداقل اینکه بریکدیگر تاثیر مخرب خواهند داشت. اگرچه برخی در داخل کشور با بیان اینکه طالبان تغییر مشی داده و دیگر آن نیروی دهشتناک دهه 1980 نیست و خبری از سر بریدن و جنایات فجیع علیه مردم عادی نیست، اما مسئله اصلی اینجاست که طالبان یک گروه شبه نظامی است که برخلاف نظم جهانی و حتی خواست مردم افغانستان در حال پیشروی در این کشور می باشد.
توجه به این نکته ضروریست که دیدن طالبان در ایران و مذاکره با نیروهای ایرانی ملاک تایید آنها از سوی حکومت ایران نیست و قطعاً این دیدارها در راستای منافع ملی کشور و احتمالاً تعیین حد و مرز برای طالبان و اعلام خطوط قرمز ایران به آنهاست.
آنچه مسلم است امورات داخلی افغانستان به ملت این کشور بستگی دارد و در این مسیر ایران نشان داده که همواره حامی مردم مظلوم این کشور بوده است،اما امروز عدم پذیرش طالبان از سوی مردم این کشور و فرار از ترس نیروهای طالبان، می تواند مشکلات فراوانی را برای ایران و شهرهای مرزی ایجاد کند. کما اینکه در پیشروی نیروهای طالبان در گمرک اسلام قلعه دیدیم که نیروهای مرزی دولت مرکزی افغانستان با فرار از مناطق تحت امرشان به سمت نیروهای ایرانی پناه آورند!
اوضاع افغانستان و تحولات آن هنوز شفاف نیست و گردوخاک طالبان مانع از دید مناسب برای تحلیل شرایط است. اما باید منتظر اتفاقات بسیاری در آینده ای نزدیک باشیم. هوشیاری مقامات سیاسی و نظامی کشورمان در این شرایط ضروریست تا در مسیر این تحولات غافلگیر نشویم ویا در مسیر سواستفاده قدرت های حاضر در میدان افغانستان قرار نگیریم.