بحران سرمایه‌گذاری در صنعت نفت جهان

کارشناس ارشد اقتصاد انرژی، کشمکش سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) و آمریکا را فراتر از نواوپک دانست و با اعلام وضع خطرناک صنعت نفت در عرصه سرمایه‌گذاری می‌گوید: سال‌هاست که دو عضو مهم تولیدکننده نفت اوپک یعنی ایران و ونزوئلا تحت تحریم قرار گرفته‌اند. حالا روسیه هم تحریم شده است. سیاسی کردن نفت و استفاده از آن برای اعمال فشار به کشورهای تولیدکننده نفت جهان مصرف‌کنندگان نفت و انرژی را در همه دنیا زیر فشار قرار داده است.
 تصمیم اوپک همچنان در سرتیتر اخبار
کمتر از یک ماه به سی‌وچهارمین نشست وزارتی اوپک و متحدانش موسوم به اوپک‌پلاس باقی مانده است و جهان باز هم در انتظار تصمیم این ائتلاف. تصمیم اوپک‌پلاس در نشست‌ اخیر اگرچه صدای آمریکا را درآورده است، اما تقریباً همه تولیدکنندگان این ائتلاف در برابر انتقاد دولت آمریکا مبنی بر کوته‌بینی این گروه در کاهش عرضه، به‌سرعت واکنش نشان داده و اعلام کردند این اقدامی پیشگیرانه برای واکنش به واقعیت‌های اقتصادی و بازار بوده و هیچ نیت سیاسی نداشته است.
اوپک‌پلاس ماه گذشته تصمیم گرفت هدف تولید را از نوامبر
(آبان - آذر) به مقدار ۲ میلیون بشکه در روز کاهش دهد که بزرگ‌ترین کاهش تولید از زمان اعلام کاهش تولید حدود ۱۰ میلیون بشکه در روز (آوریل ۲۰۲۰) در ابتدای بحران پاندمی کووید ۱۹ به‌شمار می‌رود.
فریدون برکشلی، کارشناس ارشد اقتصاد انرژی در گفت‌وگو با شانا درباره تصمیم سی‌وسومین نشست اوپک‌پلاس که در کمتر از نیم ساعت گرفته شد، می‌گوید: بیش از یک ماه از زمان برگزاری این نشست در وین می‌گذرد، اما بحث و گفت‌وگو درباره آن هنوز در محافل مختلف نفتی و بین‌المللی ادامه دارد. در واقع هنگامی که بیشتر وزیران نفت ۲۳ کشور عضو اوپک‌پلاس در ضرب‌الاجلی دو تا سه روزه برای شرکت در نخستین نشست حضوری پس از آغاز همه‌گیری کرونا در اوایل ۲۰۲۰ به وین دعوت شدند، حدس و گمان‌ها درباره احتمال یک تصمیم مهم قوت گرفت. کارشناسان کشورهای عضو اوپک، چند روز پیش از نشست وزیران نفت اوپک‌پلاس، به این جمع‌بندی رسیده بودند که با توجه به ابهام‌های گسترده و تأثیرگذار بر بازار جهانی نفت، اعضای اوپک‌پلاس لازم است در مورد یک کاهش جدی و حداکثری در سقف تولید، برای سه ماهه آخر ۲۰۲۲ و سه ماه نخست ۲۰۲۳ تصمیم‌گیری کنند.
شاهزاده عبدالعزیز بن سلمان، وزیر انرژی عربستان در حاشیه نشست تغییرات اقلیمی COP۲۷ در شهر ساحلی شرم‌الشیخ مصر به بلومبرگ گفته است: با توجه به ابهام‌های فراوانی که در اقتصاد جهانی مشاهده می‌شود، ائتلاف اوپک‌پلاس در دیدار ماه آینده (چهارم دسامبر)، در سیاست تولید نفت محتاط خواهد ماند. ایده ما، محتاط بودن است. مسئله، مسئول بودن و غافل نماندن از نیازهای بازار است.
 امیدی به چین نیست
قیمت نفت پس از تصمیم کاهش ۲ میلیون بشکه‌ای اوپک‌پلاس اگرچه روند معکوس در پیش گرفت، اما توانست در ادامه به نزدیک ۱۰۰ دلار برسد، با این‌ حال پیش‌بینی قیمت نفت برای ادامه سال ۲۰۲۲، همچنین سال ۲۰۲۳ کاری دشوار به نظر می‌رسد.
فریدون برکشلی درباره ارزیابی‌اش از قیمت نفت با تأکید بر این نکته که تصمیم اوپک مبنی بر کاهش ۲ میلیون بشکه در روز از اول نوامبر ۲۰۲۲ منطقی و بر پایه مطالعات کارشناسی انجام گرفت، توضیح می‌دهد: بازار جهانی نفت، دستخوش تحولات مهم و کم‌سابقه‌ای شده است. در واقع شرایط امروز و عوامل غیرقابل‌پیش‌بینی بازار، از شرایط سال ۱۹۷۳ و جنگ اعراب و اسرائیل هم بغرنج‌تر است. یک مصرف‌کننده عمده و اصلی نفت یعنی چین، شرایط اقتصادی پر ابهامی را تجربه می‌کند. سیاست
کووید - صفر چین، رشد اقتصادی چین را که در کمتر از یک دهه پیش دو رقمی بود، حالا به اعشار کشانده و در نتیجه تولیدکنندگان نفت، امید چندانی به بازگشت جدی چین به بازار جهانی نفت ندارند. همین حالا هم چین بخش عمده‌ای از خریدهای نفت را برای پالایش و صادرات دوباره به دیگر کشورها، انجام می‌دهد. در سوی دیگر ابهام در عرضه جهانی نفت روسیه هم وجود دارد.
وی ادامه می‌دهد: البته عوامل و پارامترهای فراساختاری هم به‌شدت در جریان است. گران شدن کم‌سابقه دلار، رشد نرخ تورم در نیم‌کره غربی و نگرانی جدی نسبت به شرایط متزلزل بازارهای مالی هم پیش‌بینی قیمت نفت را دشوارتر از همیشه کرده است. احتمال ریزش قیمت به کریدور زیر ۷۰ دلار برای هر بشکه وجود دارد. البته به اعتقاد بنده، اوپک لازم است هنوز از سقف تولید مصوب پنجم اکتبر کم کند. ریسک ریزش قیمت بالاست. چنانچه اوپک‌پلاس، فارغ از شرایط سیاسی و فشارهای آمریکا، استوار عمل کند، قیمت برای باقی‌مانده ۲۰۲۲ و سه ماه نخست ۲۰۲۳ در محدوده ۸۰ تا ۹۰ دلار دوام خواهد آورد.
اوپک و غیراوپک فراخوان دهند
مهم‌ترین دغدغه بازار نفت در میان‌مدت و بلندمدت سرمایه‌گذاری است، اگر سرمایه‌گذاری کافی در این صنعت انجام نشود فاصله‌ای بزرگ بین عرضه و تقاضا ایجاد می‌شود، تولیدکنندگان نفت بارها و در محافل بین‌المللی نگرانی خود را در این زمینه ابراز کردند و دبیرخانه اوپک نیز به‌تازگی در گزارش چشم‌انداز نفت جهانی اعلام کرده است که با وجود موج گرفتن جهان برای رفتن به سمت انرژی‌ها تجدیدپذیر، اما همچنان تا سال ۲۰۴۵ تقاضای نفت افزایش خواهد داشت و نفت همچنان پرمصرف‌ترین حامل انرژی در جهان باقی خواهد ماند و ۲۹ درصد نیاز جهان به انرژی را تأمین می‌کند. اوپک در گزارش خود آورده است برای اینکه امکان تأمین تقاضای نفت در تا سال ۲۰۴۵ میلادی وجود داشته باشد جهان به
۱۲.۱ تریلیون دلار سرمایه‌گذاری نفتی نیاز دارد.
کارشناس ارشد اقتصاد انرژی درباره این دغدغه در بلندمدت و کوتاه‌مدت می‌گوید: این موضوع مهمی است. صنعت جهانی نفت در طول یک دهه گذشته کمتر از ۵۰ درصد نیازهای سرمایه‌گذاری در صنایع بالادستی و پایین‌دستی را تجربه کرده است. این موضوع را بارها کارشناسان نفتی در ایران و سایر کشورها مطرح کردند. سال‌هاست که دو عضو مهم تولیدکننده نفت اوپک یعنی ایران و ونزوئلا تحت تحریم قرار گرفته‌اند. حالا روسیه هم تحریم شده است. سیاسی کردن نفت و استفاده از آن برای اعمال فشار به کشورهای تولیدکننده نفت جهان مصرف‌کنندگان نفت و انرژی را در همه دنیا تحت فشار قرار داده است. در کوتاه‌مدت هم‌اینک شاهد شرایط بازار و بحران جهانی انرژی هستیم.