دیپلماسی انرژی، برگ برنده وزارت نفت در دولت سیزدهم

شبکه اطلاع‌رسانی نفت و انرژی (شانا) به مناسبت فرا رسیدن چهل‌وچهارمین سالروز انقلاب شکوهمند اسلامی ایران به مرور کارنامه وزارت نفت دولت سیزدهم در حوزه دیپلماسی انرژی و تلاش‌ها در این عرصه پرداخته است.
به گزارش شانا، وزارت نفت همسو با نگاه دولت سیزدهم مبنی بر افزایش همکاری‌های بین‌المللی با نگاه ویژه به همسایگان گام‌های مؤثری در عمر یک ساله و اندی خود برداشته است.
مرز تعاملات نفتی در دولت سیزدهم با نگاه به کشورهای همسایه افزایشی گسترده‌ یافت و ارتباط با کشورهای آمریکای لاتین، ترکمنستان، چین، روسیه و آذربایجان در مسیر تازه‌ قرار گرفت.
با وجود تحریم‌های بی‌سابقه آمریکا پارسال با ثبت بالاترین رکورد صادرات نفت از سال ۱۳۹۷ (آغاز تحریم‌های ظالمانه ترامپ علیه ایران) تاکنون، درآمدهای نفتی دو برابر شد، سوآپ گاز ترکمنستان به جمهوری آذربایجان از مسیر ایران کلید خورد، صادرات گاز ۲۲ درصد افزایش یافت، امنیت انرژی کشور تأمین شد، ایران برای نخستین بار در چهار دهه اخیر توانست به آرزوی پالایشگاه‌داری فراسرزمینی دست یابد، صادرات خدمات فنی و مهندسی را افزایش دهد و سرانجام اقدام‌های دیگری مانند وصول مطالبات معوق را رقم بزند.
 جانی تازه در روابط گازی با ترکمنستان بعد از چند سال
هنوز حکم وزارت اوجی بر نفت خشک نشده بود (۱۹ روز پس از اینکه سکان وزارت نفت را در دست گرفت) که عازم ترکمنستان شد. نبود توازن بین عرضه و تقاضا و پیش‌بینی زمستانی سرد وزیر نفت را مصمم کرد رابطه تیره با ترکمنستان را احیا و قفل روابط دو کشور را باز کند. سرانجام قفل این روابط باز و قرارداد عملیات سوآپ سه‌جانبه میان ترکمنستان، ایران و آذربایجان در حاشیه پانزدهمین نشست سران سازمان همکاری اقتصادی (اکو) امضا و یکم ژانویه ۲۰۲۲ (۱۱ دی‌ماه ۱۴۰۱) عملیاتی شد که کمک شایانی به پایداری شبکه گاز کشور در شمال شرق کرد. ایران بر اساس این قرارداد سالانه ۱.۵ تا ۲ میلیارد مترمکعب گاز ترکمنستان را به آذربایجان تحویل داد. روابط ایران و ترکمنستان اما به این قرارداد ختم نشد و دو کشور در زمینه صادرات خدمات فنی و مهندسی و فرآورده‌های نفتی تفاهم‌نامه امضا کردند، قراردادهایی که سبب بازگشایی پایانه‌های مرزی ترکمنستان شد.
 فروش نفت در حیاط خلوت آمریکا
بیشتر پروژه‌های صنعت نفت در کشورهای آمریکای لاتین از سوی شرکت‌های آمریکایی و اروپایی‌ نیمه‌کاره رها شده است، از این رو از این حیث موضوع صدور خدمات فنی و مهندسی برای توسعه آنها از ابتدای دولت سیزدهم در دستور کار قرار گرفت که در جریان سفر وزیر نفت به سه کشور ونزوئلا، کوبا و نیکاراگوئه تفاهم‌نامه‌ها و قراردادهایی نیز با آنها امضا شد که برای توسعه آنها از ظرفیت خود وزارت نفت و بخشی از ظرفیت بخش خصوصی شامل پیمانکاران و سازندگان توانمند کشور بهره برده خواهد شد.
پاوجی در جمع‌بندی رویدادهایی که در جریان سفر به آمریکای لاتین محقق شد، تصریح کرد: موضوع صادرات نفت‌خام و میعانات گازی، فرآورده‌های نفتی و محصولات پتروشیمی که پیش از این سفر محقق شده بود و نتایج آن را دیدیم، اما در گام دوم ما به عرصه توسعه ظرفیت پالایشگاه‌های این کشور قدم گذاشتیم و با افزایش ظرفیت پالایشی برای جلوگیری از خام‌فروشی نفت‌خام و میعانات گازی کشور خودمان اقدام کردیم که همه اینها در موازات با توسعه میدان‌های نفتی و گازی در دریا و خشکی کشورهای آمریکای لاتین پیش می‌رود که تفاهم‌نامه‌های خوبی برای آنها امضا کردیم.
اردیبهشت‌ماه امسال وزیر نفت برای گسترش مرزهای دیپلماسی انرژی کشور با همراهی هیات ۱۲ نفره عازم بعضی از کشورهای آمریکای لاتین شد. ونزوئلا نخستین مقصد وزیر نفت بود. اوجی در این سفر با بالاترین مقام اجرایی این کشور و برخی مدیران آن دیدار و گفت‌وگو کرد و در توئیتی نوشت: روابط ایران و ونزوئلا سابقه تاریخی دارد و ما می‌خواهیم از همه ظرفیت‌ها برای توسعه روابط و ‌همکاری‌های مشترک بهره‌گیری کنیم. با ابتکارات وزارت نفت حجم قابل‌توجهی از میعانات گازی و نفت خام سنگین ایران به ونزوئلا صادر و ارزش محصولات صادراتی تاکنون کاملاً تسویه شده است.
هاوانا مقصد دوم وزیر نفت در سفر به آمریکای لاتین بود. وی در این سفر با مقام‌های ارشد این کشور از جمله میگل دیاز کانِل، رئیس‌جمهوری کوبا، ریکاردوکابریساس روس، معاون اقتصادی رئیس‌جمهوری کوبا، وزیران نفت و انرژی این کشور گفت‌وگو کرد و راه‌های همکاری دو کشور در بخش انرژی بررسی شد.
وزیر نفت همچنین در سفر به کشورهای آمریکای لاتین به ماناگو هم رفت و در این سفر افزون بر دیدار و گفت‌وگو با دانیل اورتگا، رئیس‌جمهوری و گوستاوو پورراس کورتس، رئیس مجلس ملی نیکاراگوئه در کمیسیون مشترک اقتصادی دو کشور با حضور ۶ وزیر کابینه نیکاراگوئه حضور یافت و درباره همکاری‌های دوجانبه رایزنی کرد. وی در دیدار با اورتگا تأکید کرد: ایران یاور کشورهای آمریکای لاتین به‌ویژه نیکاراگوئه در روزهای سخت تحریم آمریکا بوده و هست. سیاست جمهوری اسلامی ایران حمایت از حفظ استقلال، آزادی و حق تعیین سرنوشت ملت‌ها و مداخله نکردن در دیگر کشورهاست، از این رو مداخله بعضی از کشورها در امور داخلی نیکاراگوئه را به‌شدت محکوم می‌کنیم.
 رهاورد سفر به آمریکای لاتین
امضای هشت قرارداد و تفاهم‌نامه با سه کشور آمریکای لاتین در بخش‌های توسعه و تولید در میدان‌های نفت و گاز، ارتقا و نوسازی پالایشگاه‌ها و بهره‌گیری از ظرفیت‌های پالایشگاهی، آموزش نیروی انسانی و کارشناسی در صنایع نفت، گاز و پتروشیمی، صدور خدمات فنی مهندسی و انتقال فناوری و توسعه بازارهای صادراتی نفت خام، میعانات گازی و فرآورده‌های نفتی رهاورد سفر وزیر نفت و هیئت همراه به سه کشور آمریکا لاتین بوده است؛ عملیاتی شدن قرارداد با این کشورها در زمینه احیای ظرفیت پالایشی آنها افزون بر افزایش پایدار صادرات نفت خام و میعانات گازی، جلوگیری از خام‌فروشی، ایجاد ارزش افزوده و دریافت فرآورده‌های نفتی رؤیای ۴۰ ساله پالایش نفت فراسرزمینی را به واقعیت تبدیل می‌کند و می‌توان بازار صادرات فرآورده‌های نفتی حوزه آمریکای لاتین و دریای کارائیب در همسایگی ایالات متحده آمریکا را در دست گرفت.