اورامان؛ نگین زیبای کردستان

سرین مقصودی -سنندج
منطقه سرسبز و بکر اورامانات در محدوده جغرافیایی غرب ایران مابین دو استان کردستان و کرمانشاه قرار دارد هرچند قسمتی از آن نیز در کشور عراق قرار گرفته است اما به دلیل ناشناخته بودن آن برای ایرانیان به بهشت گمشده ایران معروف است.
کردستان؛ هورامان مرکب از ۲ واژه "هورا" به معنی خدا و "مان" به معنی سرزمین است که به معنی کامل آن سرزمین اهورا یا سرزمین خدا استو برخی این واژه را اورامان یا اورامانات هم تلفظ می کنند اما آنچه محققان بر روی آن اتفاق نظر دارند همان واژه هورامان است.
هورامان را مى‌توان جایگاه خورشید هم معنى کرد.روستای اورامانات تخت در جنوب شرقى شهر مریوان در استان کردستان قرار دارد کهبه وسیله جاده‌اى
 به طول 75 کیلومتر به شهر مریوان متصل مى‌شود.این روستا را هزار ماسوله نیز مى‌نامند  زیرا معمارى آن همانندماسوله است.
هورامانات بیست و ششمین اثر جهانی از ایران است که در فهرست  میراث جهانی یونسکو  شده‌ است. پیش از این «منظر فرهنگی بم »و «منظر فرهنگی میمند» در این فهرست جای‌داده شده بودند.
روستاهای آن پلکانی شکلی است و نمونه ‌ای از ماسوله گیلان به شمار می ‌رود.
سکونتگاهی با بیش از ۳۰۰۰ سال قدمت است و خانه هایی سالم از ۹۰۰ سال پیش تاکنون دارد.
طبیعتی بی ‌نظیر دارد و چشم‌ اندازهایش هر چشمی را به خود خیره می‌کند.
اورامان تخت بر خلاف نامش اصلاً تخت و صاف نیست بلکه در ناحیه بسیار ناهموار کوهستانی واقع شده است. معماری اورامانات متکی بر ساخت و ساز با استفاده از سنگ و به صورت خشکه چین است به این معنا که ملاتی در آنها به کار نرفته است و خانه‌ها در روستاهای منطقه با توجه به شیب تند دامنه‌های صخره‌ای به صورت پلکانی ساخته شده‌ است. پنجره های آبی، سقف‌های چوبی و گل و گلدان‌ها از زیبایی‌های خانه‌های اورامان تخت هستند. برخی خانه‌ها در این دیار قدمتی بیش از ۹۰۰ سال دارند و آسیب زیادی ندیده اند. خانه‌ها در اکثر موارد در دو طبقه ساخته شده و براساس معیشت فضاهای خانه‌ها با یکدیگر متفاوت است و خانه‌های افراد باغدار، کشاورز، دامدار کما بیش با هم متفاوت است. در بسیاری از موارد طبقه همکف به محل نگهداری گله و انبار اختصاص دارد.فضای اصلی مسکونی در طبقه بالاتر واقع است و از بخش‌های مختلفی تشکیل می‌شود
مكانهای دیدنی و‌ قابل بازدید هورامان را نباید از دست داد که بهترین آنها عبارتند از:
  آرامگاه پیر شالیار
در نزدیکی‌های اورامان تخت در مسیری موسوم به بلبه‌ رهه ورامان، مهم‌ترین مکان تاریخی شهر را که آرامگاه پیر شالیار نام دارد می‌توانید ببینید که بنایی ساده دارد. بنای آرامگاه پیر شالیار از سنگ است و گنبدی فیروزه‌ ای دارد و از احترام بسیاری نزد مردم برخوردار است.
  مسجد اورامان تخت
مسجدی قدیمی در اورامان تخت وجود دارد که از مساجد کم ‌نظیر ایران محسوب می‌شود و با وجود بازسازی، هنوز هم می‌توان اصالت را در بافت این بنا دید و لذت برد.در ساخت این مسجد از سنگ برای بنا و چوب گردو برای در و پنجره‌ها استفاده شده است. این مسجد از انواع مساجد شبستانی است و گنبدی بر فرازش دیده نمی‏شود. نکته جالب در مورد مسجد اورامان تخت، وجود چهار گلدسته و چهارطبقه بودن بنای آن است.۱۴ ستون از چوب گردو در داخل مسجد دیده می‌شود که نقوش اسلامی
 دارند.
  طبیعت روستای اورامان
رودخانه‌های سیروان و لیله در نزدیکی اورامان تخت جریان دارند و کوه‌های سر به فلک کشیده چشم‌اندازهایی بی ‌نظیر را پیش‌ روی‌ تانقرار می‌دهند.درختان بلوط از دیدنی‌های این منطقه هستند
 و در کنار آنها درختان میل، شرو، پسته وحشی، گردو، توت، زالزالک، گلابی،انجیر، انار و … نیز دیده می‌شود.
آیین باستانی پیرشالیار نماد عینی از مشارکت فعال مردم در مناسبت‌های مختلف اجتماعی و فرهنگی است.روستای اورامان تخت به‌عنوان یکی از مناطق گردشگری کشور مطرح است و در بعضی از روزهای سال علاوه ‌بر گردشگران داخلی افرادی را از دیگر کشورها به خود جذب می‌کند.در این روستایی بام هر خانه، حیاط خانه دیگر محسوب می‌شود و تا پشت روستا ادامه می‌یابد. نوع معماری به کار رفته در این روستا نیز چشم هر بیننده‌ای را به‌سوی خود جلب می‌کند به‌نحوی که معماری سنتی آن مبتنی بر سنگ بوده و در ساخت خانه‌های مسکونی از ملاط به‌ هیچ‌وجه استفاده نشده است.
زیبایی، طبیعت و‌آرامش اورامان را باید از نزدیک دید و‌حس کرد و هنرنمایی خالق زیبایی را که از سنگ و‌ چوب در دل طبیعت خلقت بی نظیر آفریده را لمس کرد.