موانع خودساخته بر سر راه توسعه

سرعت رشد و خلق دانش های نوین در جهان به گونه ای باورنکردنی درحال افزایش است و دستاوردهای محققان و کشورهای دخیل در ابداع و استفاده از این روش های جدید نشان می دهد که فاصله میان جهان توسعه یافته با کشورهای جهان سوم و یا درحال توسعه به شدت درحال افزایش است.
البته این فاصله غیرقابل جبران نیست و طی چند سال اخیر کشورهایی همچون ترکیه، عربستان، قطر، امارات در غرب آسیا و کشورهایی همچون مالزی، سنگاپور، ویتنام، اندونزی در شرق آسیا توانسته اند با تمرکز و سرمایه گذاری در کسب و یا بهره گیری از فناوری های جدید روز دنیا، رشد چشمگیری در حوزه نوسازی و بروزرسانی زیرساخت ها و برنامه ریزی های توسعه محور خود داشته باشند.
نکته حائز اهمیت اینجاست که تمام این روش ها و فناوری های جدید پیوندی ناگسستنی با فضای دیجیتال و اینترنت دارند. شاید ملموس ترین نمونه آن برای ما "هوش مصنوعی" باشد که طی یک سال اخیر مورد توجه بسیاری از کشورهای نامبرده قرار گرفته و امروز ما تازه درحال شناخت و حرف زدن از آن هستیم!.
هوش مصنوعی به عنوان جدیدترین روش علمی در بالابردن بهره وری در امور مختلف، از دل فضای دیجیتال و اینترنت برآمده است. این درحالی است که ما در حوزه اینترنت همچنان درگیر فیلترینگ و سازمان ها و نهادهای مختلف در نظارت بر آن هستیم. به عبارتی محدودیت‌های زیرساختی و سیاست گذاری های دستوری در حوزه اینترنت راه رشد تکنولوژی را در ایران سخت و پرمانع کرده‌اند.
اخیراً براساس عملکرد،برنامه ریزی و سرمایه گذاری کشورها در توسعه هوش مصنوعی یک رده بندی درجهان شکل گرفته که در آن کشورما هیچ نقش و جایگاهی ندارد. درحالی که کشورهایی همچون ترکیه،عربستان،قطر وامارات حداقل در این رده بندی از جایگاهی هرچند پایین برخوردارند.
حضور این همسایگان ایران در این رده بندی بیانگر این موضوع است که آنها ضرورت توسعه هوش مصنوعی را به خوبی دریافته‌اند و مدت‌هاست در حال سرمایه‌ گذاری‌های گسترده و ایجاد زیرساخت‌های لازم برای توسعه هوش مصنوعی‌ هستند. در ایران اما محدودیت‌های زیرساختی و تنظیم‌ گری های سلیقه ای، راه رشد تکنولوژی و اقتصاد‌ دیجیتال را مسدود کرده‌ است.
"ماه گذشته وزیر ارتباطات اعلام کرد که شورای عالی فضای مجازی در حال تدوین سند توسعه هوش مصنوعی است". جهان درحال بهره گیری از این فناوری در واگذاری امور به هوش مصنوعی است تا بهره وری و کیفیت امور را بالا ببرد؛ درحال که ما هنوز اندرخم تدوین سند توسعه هستیم!.
هرچند که تدوین و تصویب این سند نیز همچون نمونه های مشابه دیگر از اسناد توسعه محور به نظر نمی رسد تحول خاصی را ایجاد کند. چرا که ما در هدف گذاری ها روی کاغذ حد اعلای کیفیت را در رسیدن به اهداف مشخص می کنیم اما در عمل، نازلترین عملکرد را برای تحقق آن به کار می گیریم. البته این موضوع خیلی تعجب برانگیز نیست چرا که وقتی برای رسیدن به یک هدف ابزار و امکانات لازم فراهم نباشد، نمی توان انتظار کسب دستاوردهای شگرف داشت!. ما هنوز درگیر دانلود و نصب فیلترشکن هستیم، نمی توان بیش از این انتظار داشت...