مهاجرت کادر درمان و کاهش نیروی نظام سلامت

هرچقدر بیمارستان و مرکز درمانی تخصصی و تخت های بیمارستانی در کشور اضافه کنیم، تا زمانی که نیروی متخصص برای آن نداشته باشیم بی اثر و  بی فایده خواهد بود. هرچند که در همین زمینه هم در مضیقه هستیم هرسال به کمبود چند هزار تختی بیمارستان ها در سراسر کشور اشاره می شود.
اما موضوع اصلی که درحال تبدیل شدن به یک بحران خطرناک و غیرقابل جبران برای کشور تبدیل می شود مسئله مهاجرت بی وقفه کادر درمان می باشد. این چالش بزرگ سال هاست که در کشور وجود دارد و از دوران پسا کرونا و سال های اخیر که وضعیت اقتصادی کشور بحرانی تر شده است، شدت و کثرت بیشتری به خود گرفته است.
روزی نیست که پزشکان و دانشجویان پزشکی از خداحافظی همکاران و هم دانشگاهی های خود خبر ندهند و غم فراغشان را در شبکه های اجتماعی به اشتراک نگذارند. پزشکانی که بعضاً بیش از 10 تا 15 سال سابقه طبابت و یا مهارت پرستاری و حضور در نظام سلامت دارند.
امروز تشکیل پرونده مهاجرت و اخذ مدارک تحصیلی و پزشکی کادر درمان به یکی از اصلی ترین دغدغه های این قشر تبدیل شده و بسیاری از آنها در حال گذراندن کلاس های زبان خارجی هستند تا بتوانند خیلی سریع تر در جامعه پزشکی اروپا و آمریکا جاگیر و مشغول شوند.
بر اساس آمار منتشر شده در حال حاضر حدود ۲۱۵ هزار کادر پرستاری در کشور مشغول به کار هستند که از این تعداد ۱۳۰ هزار نفر در بیمارستان‌های دولتی و وابسته به وزارت بهداشت مشغول به خدمت هستند، با این حال براساس گفته مسئولان وزارت بهداشت کمبود نیروی پرستار حدود ۷۰ هزار نفر است، البته دبیرکل خانه پرستار آمار کمبود پرستاران را حدود ۱۰۰ هزار نفر اعلام می‌کند.
این کمبود نیروی پرستار نیز در حالی است که سالانه بیش از ۳ هزار پرستار از کشور مهاجرت می‌کنند، اما وزارت بهداشت حتی به اندازه همین آمار به کادر درمان اضافه نمی‌کند. براساس برنامه وزارت بهداشت طی سال‌های ۱۳۹۹ تا ۱۴۰۲ قرار شده ۱۲ هزار پرستار استخدام شوند که هنوز این روند تکمیل نشده و هنوز به جذب سالانه ۳ هزار پرستار در سال هم نرسیده‌ایم.
حرف بر سر این است که متوجه این بحران عظیم هستیم که چه بلایی بر سر نظام سلامت کشور می آید. درک می کنیم که کمبود کادر درمان ارتباط مستقیم با جان و سلامت بیماران دارد. امروز مسئله رسیدگی به نیاز بیماران به لحاظ خدمات پرستاری به شدت نزول پیدا کرده چرا که فشار بیش از اندازه ای بر روی کادر درمان می باشد و وزارت بهداشت و دانشگاه های علوم پزشکی مجبور به کار گیری از دانشجویانی هستند که هنوز حتی درسشان تمام نشده و در شیف های پرستاری مشغول شده اند.
هنوز تجربه عملی ندارند و حتی نمی توانند احساس مسئولیت کافی نسبت به سلامت بیماران داشته باشند چرا که دانشجو و کارآموز هستند و نباید درچنین جایگاهی قرار بگیرند که مسئولیت یک پرستار متخصص را برعهده بگیرند.
بازهم باید تاکید کرد مشکلات کادر درمان اعم از پزشکان و پرستاران صرفاً به سبب مشکلات اقتصادی و اجتماعی است. باید نگاه ویژه ای به این قشر داشت و متناسب با زحمت و جایگاه علمی و تخصصی و خدماتی که ارائه برای آنها منابع مالی اختصاص داد و شأن اجتماعی آنها را مورد توجه داشت.
بی اهمیتی به خواست و جایگاه کادر درمان به منزله بی اهمیت به جان و سلامت جامعه قلمداد می شود. باید نگران بود که در آینده ای نه چندان دور با چالش های بزرگی در حوزه سلامت عمومی مواجه شویم.