بهره دیگران از نبوغ و هوش ایرانیان

برخلاف افراط و تفریط های رایج در مورد نبوغ و توانایی ایرانیان در حوزه نخبگان،علم و تکنولوژی، باید واقع بینانه به مسئله نگاه کرد و آمارهای بدست آمده در این حوزه را ملاک ادعای خود قرارداد.
اینکه از یکسو دچار خود برتربینی شویم و از سوی دیگر در ورطه خودتحقیری گیر کنیم، نمی تواند موضع مناسبی برای سنجش توان و نبوغ نخبگان و جامعه علمی و مردم کشور باشد.
در همین رابطه در گزارشی به روز شده در سال 2024 از سوی مرکز تست آی کیو بین المللی (the International IQ Test)، فهرست میانگین بهره هوشی (آی کیو) به تفکیک کشورها ارائه شده است. این فهرست بر اساس داده های 1،691،740 نفر در سراسر جهان که تستی مشابه را انجام دادند، شکل گرفته است.
کره جنوبی با میانگین بهره هوشی 107.54 در این فهرست پیشتاز است. پس از آن، چین با میانگین بهره هوشی 106.99 قرار دارد و جایگاه سوم با امتیاز 106.84 به ایران اختصاص دارد.
ژاپن و سنگاپور با میانگین آی کیو 106.18 به ترتیب در جایگاه های چهارم و پنجم قرار دارند.
هرچند که از چنین آمارهایی می توان ملاک های تشخیص متفاوت و خروجی های متفاوت تری بدست آورد اما قرار گرفتن ایران در رده سوم جهانی بالاتر از ژاپن و سنگاپور و سایر کشورهای اروپایی و آمریکا معنا و مفهوم خاصی دارد.
این معنا و مفهوم جدای از تبلیغات بی فایده و احساسی در مورد نبوغ و هوش ایرانیان و احساس غرور کاذب، نیازمند درکی عمیق از چنین آمارهایی باتوجه به وضعیت کشور است.
اگر به آمار بهره هوشی کشورهای کره جنوبی و چین توجه داشته باشیم شاهد یک تناسب و توازن معقول میان این آمار و جایگاه آنها در حوزه فناوری و تکنولوژی و به طور کلی توسعه جهانی هستیم.
همچنین اگر به آمار بهره هوشی ژاپن و سنگاپور که از ما در این گزارش پایین تر هستند نگاهی بیندازیم شاهد مطابقت این آمار با میزان پیشرفت و توسعه در این کشورها خواهیم بود.
اما هیچ سنخیتی میان آمار ضریب هوشی ایرانیان با وضعیت توسعه ایران دیده نمی شود. این تناقض را تنها در یک بستر آسیب شناسی می توان توجیه کرد که کلید واژه آن مهاجرت نیروی انسانی ایران به دیگر کشورها می باشد. استفاده از واژه "نیروی انسانی" برای اینکه دیگر مسئله مهاجرت در کشورمان از قشر نخبگان عبور کرده و تمامی اقشار جامعه را دربرگرفته است.
در حقیقت بهره هوشی ایرانیان که در رده سوم جهانی قراردارند، به دلایل مختلف در دیگر کشورها مورد استفاده قرار می گیرد و دستاوردهای نخبگان ایرانی در مسیر توسعه و پیشرفت دیگران اثرگذاری داشته است.
امروز بسیاری از کرسی های علمی برتر جهان در دانشگاه های معتبر دنیا در حوزه های مختلف در اختیار ایرانیان است و برنده بسیاری از المپیادهای برترعلمی تیم دانشجویان ایران می باشد؛ اما در اکثر موارد این دستاوردها در مسیر رشد و توسعه کشور قرار نمی گیرد و پس از مدتی شاهد حضور این افراد در دیگر کشورهای خارجی خواهیم بود.
دیدن این آمارها بیش از اینکه خوشحال کننده و غرورآفرین باشد، حسرت آفرین است. چرا که می بینیم ایرانیان با بهره هوشی سوم جهانی و بالاتر از بسیاری از کشورهای فوق پیشرفته جهان، موجب تکمیل پازل توسعه دیگران می شوند و ایران و ملتش باید حسرت آنها را بخورند.
گفتن از دلایل این مهاجرت نیروی انسانی تبدیل به بحثی تکراری و کسل کننده شده، لذا ما بر توجه مسئولان در دولت جدید به امر حفظ نیروی انسانی تاکید می کنیم تا انتظار و مطالبه ای سازنده را مورد تاکید قرار دهیم. انصافا هدر رفت یک نیروی انسانی ماهر هم برای کشور فاجعه است.