درباره فوت عزیزان به کودکان دروغ نگویید

ابراهيم علي آبادي
هنگام فوت عزیزی لازم است والدین و یا اطرافیان کودک با بیانی صادقانه و با صراحت در گفتار و متناسب با سن و رشد شناختی و زبانی کودک فوت آن عزیز را برای کودک توضیح دهند و از جملات عینی و واقعی استفاده کنند تا با توجه به ظرفیت کودک حقیقت را به او بگویند و کودک را فریب ندهند.
برخی معتقدند نباید در چنین مواقعی به سوالات کودک پاسخ داد چراکه در روحیه کودک اثر مخرب بر جای می‌گذارد در حالی‌که باید متناسب با سن کودک اطلاعات لازم را در اختیارش گذاشت. به‌ویژه در مواردی که عزیز از دست رفته والد کودک بوده است به دلیل کاهش عزت نفس کودک لازم است اطرافیان با کمک گرفتن از روانشناسان و مشاوران و یا محیط حمایتگر دیگری به کودک در سوگ والد خود کمک کنند.
از استعاره‌های غیرواقع بینانه برای کودک استفاده نکنید: وی معتقد است که هنگام فوت یک عزیز باید صادقانه  و واقع‌بینانه به کودک توضیح دهیم که فرد فوت شده دیگر باز نمی‌گردد و از به کار بردن جملات و اصطلاحاتی نظیر «به خواب رفته است»، «مسافرت رفته است»، «رفته پیش خدا» و… خودداری کنیم.
هنگامی‌که به کودک می‌گوییم فرد متوفا به خواب رفته است، ممکن است کودک دچار اضطراب، نگرانی، اختلال در خواب و وحشت بیدارنشدن سایر عزیزان به هنگام خوابیدن شود و این اختلالات در وجودش نهادینه شود. از سوی دیگر با بیان این‌که متوفا به مسافرت رفته است، کودک دائما منتظر بازگشت عزیز است.
درک مرگ برای کودکان ۳ تا ۵ سال سخت‌تر است: اطرافیان می‌توانند فوت حیوانات را برای کودک مثال زنند و بگویند همان‌گونه که حیوانات می‌میرند انسان‌ها هم می‌میرندو دیگر نمی‌توانند زنده شوند و غذا بخورند چراکه از طریق تشبیه‌سازی درک ماهیت مرگ را برای کودکان آسان می‌کند. هم‌چنین توجه به این نکته ضروری است که درک مرگ برای کودکان بین ۳ تا ۵ سال به دلیل خود محورتر بودن سخت‌تر است و درک متفاوت‌تری نسبت به سایر کودکان دارند.بازه زمانی تقریبی سوگ معمولا بین ۶ تا
 ۱۲ ماه و در برخی موارد ۲۴ ماه است و معمولا افراد بین ۶ تا ۱۲ ماه بازسازی و بهزیستی لازم را به‌دست می‌آورند اما نکته مهم این است که اغلب کودکان در چنین شرایطی راجع به احساسات و افکار خود صحبت نمی‌کنند، از این‌رو لازم است والدین و یا اطرافیان کودک به او اجازه صحبت کردن را بدهند.
پسران مشکلات را برون‌سازی می‌کنند و دختران درون‌سازی: کودکان در هنگام فوت یک عزیز می‌توانند خلق‌وخو و رفتارهایی نظیر افسردگی، اضطراب، پرخاشگری، افزایش هیجان خشم، چسبیدن بیش از اندازه به سایر عزیزان به‌جای مانده، از دست‌دادن انگیزه برای فعالیت‌هایی مانند ورزش و درس خواندن، عدم تمرکز، افزایش خیال‌بافی، کاهش حافظه و اشتها، احساس طرد شدگی و… از خود بروز دهند که در چنین شرایطی لازم است اطرافیان با حمایت، مراقبت و همدلی نگرانی از طرد شدگی در کودک را کاهش دهند.
دختران و پسران هر دو احساسات و هیجانات را درک می‌کنند اما ابزار این احساسات در آن‌ها متفاوت است، پسرها معمولا گرایش به بروز مشکلات به‌صورت مشکلات رفتاری، مشکلات تحصیلی و مشکلاتی در محیط دارند و این‌گونه مشکلات را برون‌سازی می‌کنند اما دختران ممکن است مشکلات را درون‌سازی کنند و اضطراب و افسردگی و نشانه‌های جسمانی از خود بروز دهند.