والدين نگران و پروتكل‌هاي بهداشتي نصفه و نيمه!

تعطيلي مدارس و مراكز تحصيلي، يكي از عوارض پاندمي كروناويروس در سطحي جهاني بوده و هست؛ روشي كه دولت‌ها ناچار شدند با اجراي آن از شيوع بيش از اندازه و غيرقابل پيش‌گيري اين بيماري جلوگيري كنند. اجراي اين روش، طبعا از حضور دانش‌آموزان و دانشجويان و والدين آنان در شهر كاست، تردد خودروها در شهر كمتر شد و كار به جايي رسيد كه مراكز تفريحي و پارك‌ها و .. هم به تعطيلي رضايت دادند و شهرهاي جهان از حضور پرشور بچه‌ها خالي شد.
اما اين درخانه‌ماني و قرنطينه، براي هيچ‌كدام از دولت‌ها به معناي تعطيلي قطعي و كنارگذاشتن تحصيل نبود، هر دولتي با توجه به امكانات خاص خود، تلاش كرد فرزندان در خانه به دانش‌آموزي و دانشجويي ادامه دهند، البته امكان شركت دانشجويان در كلاس هاي آنلاين ميسرتر و ساده‌تر  بود.
برنامه آموزشي براي دانش‌آموزان از پخش آموزش‌ها از رسانه‌هاي ملي تا تشكيل كلاس‌هاي آنلاين توسط آموزگاران در منزل و ... تنوع زيادي داشت و در كنار اجراي اين روش‌ها در كشورما، يك سامانه شبكه شاد هم به راه افتاد كه دانش‌آموزان بايد اپليكيشن آن‌را روي گوشي يا تبلت نصب كرده و از آن استفاده مي‌كردند و البته دانش‌آموزان مناطق محروم از چنين امكاني بهره‌اي نداشتند؛ عده‌اي خيّر براي اين دانش‌آموزان تبلت تهيه كردند اما طبعا زور خيران به همه دانش‌آموزان محروم نرسيد و دست بسياري از آنان خالي ماند. اما با تمام اين احوال آموزش مجازي مشكلات و نقايص ساختاري دارد و ممكن است دانش‌آموزي، براي يادگرفتن درس خود در خانه كمك موثري نداشته باشد و لاجرم نتواند آن‌چنان كه بايد و شايد تفهيم شود.چنين شد كه تصميم بازگشايي مدارس جدي شد.
 ماجراهاي بازگشايي مدارس  
صحبت‌های رئیس‌جمهور درباره بازگشایی احتمالی مدارس در مناطق سفید سروصدای بسیاری به پا کرد تا جایی‌که برخي از اولیا اعلام کردند با بازگشایی مدارس مانع رفتن فرزندان‌شان به مدرسه خواهند شد. با وجود این، مدارس در ٢٧ اردیبهشت بازگشايي شدند اما به‌صورت مشروط؛ يعني در نهايت طبق معمول، مسئولان به سراغ روش بينابيني رفتند؛ قرار شد حضور دائم دانش‌آموزان در مدرسه الزامي نباشد و آن‌ها فقط براي رفع اشكال و با رعايت پروتكل‌هاي بهداشتي، به مدارس مراجعه كنند. البته اين روش حضور در مدرسه بيشتر شامل حال دانش‌آموزان مناطق محروم مي‌شود كه به دليل عدم دسترسي به روش‌هاي آنلاين يا شبكه شاد، ناچارند براي رفع اشكل كاري بكنند. درعين حال اين بازگشايي شامل دانش‎آموزان و مدارس استثنايي، پيش‌دبستاني و مدارس شبانه‌روزي نمي‎شود. مدیرکل دفتر سلامت و امور تندرستی وزارت آموزش‌وپرورش از تهیه پروتکل بهداشتی با همکاری وزارت بهداشت در حوزه فردی، گروهی و بهداشت محیطی خبرداد: «در پروتکل تهیه‌شده تمهیداتی درنظر گرفته شده و به کمک مدیران مدارس کنترل بهداشت محیطی و فضای فیزیکی فراهم خواهد شد تا دانش‌آموزان با اطمینان بیشتری در مدرسه حضور یابند.»
در شهرهايي چون تهران خبرهاي جسته و گريخته نشان مي‌دهد اغلب والدين حداقل از مراجعه فرزندان دوره ابتدايي خود به مدارس جلوگيري كرده‌اند و يا خود با آن‌ها همراه شده و خيلي زود مدرسه را ترك كرده‌اند؛ اين است که جنب‌وجوش چنداني در اين رابطه در شهر ديده نمي‌شود.
 پروتكل‌هاي يونيسف براي بازگشايي مراكز تحصيلي، به‌ويژه مدارس
يونيسف طي يك جزوه كوتاه توضيحات و راهنمايي‌هايي در رابطه با بازگشايي مدارس ارائه كرد. اين پروتكل‌هاي بهداشتي، طبعا بايد با شرايط خاص هر كشور و حتي هر شهر و منطقه بومي شود و هيچ قطعيت خاصي در مورد آن وجود ندارد كه اي‌كاش وجود داشت! ولي چه مي‌توان كرد وقتي كشور ما درگير بحران‌هاي مختلفي چون تحريم و مشكلات اقتصادي فراوان است؟
 پروتكل‌هاي مدنظر يونيسف:
- محیط‌های آموزشی باید برای همه، محیطی پذیرا، محترمانه، فراگیر و حامی باشد. مدارس می‌توانند با بکارگیری اقداماتی از ورود و انتشار بیماری کرونا توسط دانش‌آموزان و کارکنان جلوگیری کنند. آن‌ها هم‌زمان می‌توانند ایجاد اختلال در آموزش را به حداقل رسانده و از دانش‌آموزان و کارکنان در برابر تبعیض حمایت نمایند.
◀ توصیه‌های يونيسف برای حفظ سلامت و بهداشت در مدارس:
- دانش‌آموزان، معلمان، و دیگر کارکنان درصورت داشتن بیماری، نباید به مدرسه بیایند.
- مدارس باید قوانین شست‌وشوی مرتب دست با آب تمیز و صابون، استفاده از محلول الکل، ژل ضدعفونی‌کننده دست یا محلول کلر را اعمال کنند. هم‌چنین سطوح مدرسه باید حداقل یک‌بار در روز، ضدعفونی شوند.
- مدارس باید آب، وسایل بهداشتی و امکانات مدیریت زباله داشته باشند و دستورالعمل‌های نظافت محیط و آلودگی‌زدایی را رعایت کنند.
- مدارس باید اصول «فاصله‌گیری اجتماعی»
(social distancing) را ترویج کنند (این اصلاح به اقداماتی اشاره دارد که در راستای کاهش انتشار بیماری‌های واگیردار به‌کارمی‌رود، از جمله محدود كردن تجمعات افراد و گردهمایی‌ها).
- يونيسف از مسئولان مدارس و دانشگاه‌ها خواسته است كه برای تداوم روند یادگیری برنامه‌ریزی کنند.
- درصورت غیبت یا مرخصی استعلاجی دانش‌آموزان، دانشجويان و کارکنان یا تعطیلی موقت مدرسه و دانشگاه، از تداوم دسترسی به آموزش باکیفیت پشتیبانی کنند؛ از جمله از طریق:
•استفاده از استراتژی‌های آموزش مجازی
•تعیین تمرین‌ها، تکالیف و مطالبی برای مطالعه در منزل
•استفاده از ظرفیت پخش برنامه‌هایی با محتوای درسی از طریق رادیو، تلویزیون، یا پادکست.
•تعیین معلمانی برای تماس از راه دور روزانه یا هفتگی با دانش‌آموزان و پیگیری وضعیت آن‌ها
•بازنگری/تدوین استراتژی‌های آموزشی فشرده، متناسب با شرایط جدید
◀ چک لیست يونيسف برای مدیران، معلمان و کارکنان مدرسه:
- شست‌وشوی مداوم دست‌ها و دیگررفتارهای تقویت‌کننده بهداشت را ترویج دهند و شیوه درست انجام آن‌را به دانش‌آموزان نشان دهند.
- فهم و درک دانش‌آموزان را در این باره بسنجند و بدفهمی‌های احتمالی‌شان را اصلاح کنند.
- از وجود سرویس‌های بهداشتی کافی، تمیز اطمینان حاصل کنند.
- اطمینان از دسترسی به آب و صابون در روشویی‌های مناسب برای هر گروه سنی
- تشویق به شست‌وشوی مرتب و کامل دست (حداقل 20ثانیه)
- قراردادن ضدعفونی کننده دست به اندازه کافی در دستشویی‌ها، کلاس‌ها، راهروها و نزدیک درهای خروجی
- ضدعفونی وسایل کوچک و اطمینان از داشتن تجهیزات مناسب برای کارکنان بخش نظافت
- نصب پوسترهایی که شست‌وشوی صحیح دست‌ها و رعایت بهداشت تنفسی را تشویق کنند.
 رابطه ما و پروتكل يونيسف
پروتكل ارائه شده توسط يونيسف، طبعا يك شيوه‌نامه عمومي براي آن دسته از كشورهايي است كه امكان بازگشايي مدارس و حضور مداوم دانش‎آموزان را دارند. كشورهايي كه توانسته‎اند با حصارهاي تلقي يا شيشه‎اي و فاصله‎گذاري بين نيمكت‎ها و صندلي‎ها و نيز تهيه مواد بهداشتي لازم، امنيت خاطر دانش‎آموزان و اولياي آنان را فراهم كنند. طبيعي است كه امكان انجام برخي از اين پروتكل‎ها در كشور ما وجود ندارد و دقيقا بر همين اساس، بسنده كرده‎ايم به حضور اختياري و آن‎هم صرفا براي رفع اشكال.پس براي مراجعه به مدرسه حتما مجهز باشيد و موازين بهداشتي را خودتان رعايت كنيد.
 مدارس آن سوي آب!
 كشورهاي بسياري مدارس خود را به‌طور كامل بازگشايي كردند؛ اما با رعايت تمام پروتكل‌هاي بهداشتي كه از سوي وزارت‌هاي بهداشت و يونيسف به آنان اعلام شده بود. پروتكل بهداشتي يونيسف در رابطه با نحوه حضور در مدرسه دراختيار وزارت آموزش‌وپرورش ما هم قرارگرفت و نيز مسئولان ذيربط اطمينان دادند كه مدارس اين پروتكل‌ها را رعايت خواهند كرد. كشورهايي چون تايلند، فنلاند، سوئيس، ايتاليا، فرانسه، تايوان و ... مدارس را به‌طور كامل بازكردند؛ با رعايت دقيق پروتكل‌هاي بهداشتي مانندعبوراز تونل‌هاي ضدعفوني كننده، تب‌سنجي و تهيه پارتیشن‌های پلاستیکی محافظتی بین نیمکت‌ها، خط كشي‌ها، علامت‌گذاري‌ها، فاصله‌گذاري‌هاي شيشه‌اي بين ميز و صندلي‌ها در كلاس، اجباري كردن شست‌وشوي متوالي دست‌ها، استفاده از ماسك و ژل‌هاي ضدعفوني. مواردي كه طبعا با توجه به وضعيت اقتصادي و تحريم، در كشورما چندان عملي نيستند. چنين شد كه مدارس ما صرفا براي رفع اشكال بازگشايي شدند.  
 اما و اگرهاي بازگشايي مدارس ما
اما سوي جالب ماجرا اين است كه والدين ما تمايلي براي رفتن فرزندان خود به مدرسه ندارند و هم‌چنان ترجيح مي‌دهند آنان در خانه به آموختن ادامه دهند. اين روش، گويا موثرتر از حضور فرزندان در مدارس بوده و حتي به پيشرفت تحصيلي آنان كمك كرده و از استرس آنان بسيار كاسته است.      
 براي حضور در مدرسه وقت بگيريد!
برخي از مدارس هم براي جلوگيري از ازدحام احتمالي دانش‌آموزان و حضور حداكثري آنان، روز قبل از آغاز بازگشايي با پيامك‌هايي از آنان خواستند كه براي حضور درمدرسه وقت بگيرند و يا از جدول زمان‌بندي كه مدرسه براي آنان ارسال خواهد كرد، استفاده كنند. ضمن اين‌كه تاكيد كردند دانش‌آموزاني كه اشكال ندارند، به مدرسه نيايند، چون قرار نيست تدريسي صورت بگيرد و يا حضوروغيابي اتفاق
بيفتد.
 خودتان پروتكل‌ها را رعايت كنيد!
برخي مدارس هم پيام دادند كه از نظر داشتن امكانات بهداشتي براي ضدعفوني محروم يا محدود هستند و بنابراين دانش‌آموزان خود بايد علاوه بر ماسك، ساير وسايل ضدعفوني كننده را نيز همراه داشته باشند تا با مشكل مواجه نشوند. در اين پيامك‌ها حتي از دانش‌آموزان خواسته شده خودشان متوجه رعايت فاصله ايمني-فيزيكي باشند. و اين نشان مي‌دهد كه تقريبا در مدارس ما از تمهيداتي مانند خط كشي و فاصله گذاري‌هايي كه در پروتكل يونيسف عنوان شده، خبري نيست و همين مسئله بازهم موجب شد اغلب والدين ازرفتن فرزند خود به مدرسه جلوگيري كنند.  
 پروتكل‌هاي بهداشتي كه در مدارس اجرا خواهند شد
وزير آموزش‌وپرورش گفته است:«محیط مدرسه را ایمن می‌کنیم». مدیرکل دفتر سلامت و تندرستی وزارت آموزش‎وپرورش، درباره پروتکل‎های بهداشتی که نیاز است برای بازگشایی مدارس اجرایی شود، چنين مي‌گويد:«پروتکل بهداشتی مخصوص بازگشایی مدارس تدوین شده است و از طریق وزارت بهداشت و آموزش‌وپرورش به استان‌ها ابلاغ می‌شود و مدیران مدارس مکلف هستند براساس این پروتکل مدارس را بازکنند. توصیه شده است خانواده‌ها وقتی دانش‌آموزان را به مدرسه می‌فرستند وسایل بهداشت فردی مانند ماسک و دستکش را به آن‌ها بدهند. البته امکانات بهداشتی، ماسک و دستکش در اختیار مدارس قرار می‌گیرد.»
وي در مورد مواد ضدعفوني كننده مي‌گويد:«مواد ضدعفونی کننده و شوینده جزو الزاماتی است که توسط مدارس تأمین می‌شود و بودجه تهیه مواد شوینده و ضدعفونی‌کننده از سوی وزارت آموزش‎وپرورش در اختیار مدارس قرار گرفته است که خود مدارس آن‎را خریداری می‌کنند. هم‎چنین توصیه شده کادر مدارس حتما ماسک و دستکش داشته باشند، بیشتر مدارس ممکن است شرایط تامین آن‎را داشته باشند اما در برخی موارد ممکن است نیاز باشد خود معلمان آن‎را تامین کنند.
 با آموزگار مربوطه هماهنگ كنيد، بعد بياييد!
برخي مدارس هم اعلام كردند كه هر روز و هر لحظه همه آموزگاران و دبيران در مدرسه حضور ندارند و بايد دانش‌آموزان حتما از پيش با آموزگار درسي كه در آن مورد اشكال دارند هماهنگ و زمان‌بندي كرده و بعد به مدرسه بيايند. البته اين يك روش مناسب براي محافظت از آموزگاران هم هست، دانش‌آموزان در گروه هاي تلگرامي يا واتساپي مي‌توانند با آموزگار هماهنگ كرده، بعد مراجعه كنند.
 مسئوليت مراقبت از دانش‎آموزان به عهده والدين است!
اين هم يكي از موارد مشكل‌آفرين براي والدين شاغل است؛ چرا كه مدارس اعلام كرده‌اند كه فعاليت خود را از ساعت 9 آغاز و تا 12 ادامه مي‌دهند و دانش‌آموز مجبور نيست تمام اين ساعات را در مدرسه بماند، بنابراين مسئوليت رفت‌وآمد و مراقبت از فرزندان بر عهده والدين آن‌هاست. والديني كه گاه به دليل شاغل بودن بايد يا مرخصي ساعتي بگيرند و يا از آشنايان كمك بخواهند.
 دانش‎آموزان و آموزگاران با بيماري‎هاي زمينه‎اي نيايند!
با بازگشايي مدارس، دستوراكيد داده شد كه دانش‌آموزان و آموزگاران با بيماري‌هاي زمينه‌اي-بيماري‌هاي قلبي و عروقي، پيوند عضو، آسم، ديابت و ...- اصلا به مدرسه مراجعه نكنند؛ چرا كه اين افراد با توجه به ضعف سيستم ايمني بدن خود و داروهايي كه مصرف مي‌كنند، در معرض بيماري قرار دارند و نبايد ريسك حضور در بيرون از خانه را بپذيرند. در اين ميان البته مسئله رفع اشكال دانش‎آموزان با آموزگاراني با چنين شرايط، خود به يك مشكل تبديل مي‎شود.
 پكيج بهداشتي فقط در زمان امتحانات ازائه خواهدشد!
قرار شده است پکیج‌های بهداشتی شامل ماسک، دستکش و ژل ضدعفونی‌کننده به دانش‌آموزاني داده شود كه امسال امتحان نهايي دارند. اين پكيج‌ها در زمان ورود دانش‌آموزان به حوزه‌های امتحان، به آن‌ها ارائه خواهد شد.
 پس آيا امتحان گرفته خواهد شد؟
آن‌هايي كه امتحان نهايي دارند، مثل دانش‌آموزان پايه داوزدهم. مدیرکل دفتر سلامت و امور تندرستی وزارت آموزش‎و‎پرورش در مورد برگزاری امتحانات پایه دوازدهم چنين مي‌گويد: این امتحانات به‌صورت حضوری برگزار می‌شود و مشکل خاصی در این زمینه نداریم چون تعداد دانش‌آموزان پایه دوازدهم محدود است و حوزه‌های امتحانی که درنظر گرفته می‌شود سالن‌های بزرگ هستند و مدارسی انتخاب می‌شوند که بتوانند مسائل بهداشتی را رعایت کنند. رعایت مسائل بهداشتی از آن جهت که دانش‌آموزان پایه دوازدهم هستند کار آسان‌تری است به همین دلیل نگرانی خاصی وجود ندارد.
 پايه‌هاي ابتدايي و مشكل كلاس اولي‌ها!
از پايه‌هاي ابتدايي امتحان گرفته نخواهد شد؛ به گفته معاون ابتدایی وزیر آموزش‌وپرورش آزمون‌ها در مقطع ابتدایی لزوما حضوری نیست تاکید بر این است که دانش‎آموزان در قالب دو یا سه نفر با حفظ پروتکل‌های بهداشتی بتوانند در مدارس جهت ارزیابی حضور پیدا کنند. پس بر اساس ارزيابي سالانه به آنان نمره داده خواهد شد.به گفته اين معاونت مسئولیت بازگشایی دوره ابتدایی را بر عهده آموزگاران و مدیران گذاشته‌ایم منوط به اين‎كه تک تک دانش آموزان را ارزیابی کرده و اطلاع دهند که آیا از آموزش‌های تلویزیونی استفاده کرده‌اند یا عضو شبکه‌های مجازی عضو بوده‌اند.
 با تشخیص معلم اگر دانش‌آموزی اشکالاتی داشته باشد، معلم موظف است یک برنامه مشخص برای او طراحی کند تا بر اساس آن مشکلات یادگیری‌اش بر طرف شود، معلم گزارش خود را به شورای مدرسه می‌دهد و بر اساس همان ارزیابی یادگیری دانش‌آموزان، شورای مدرسه راجع به برگزاری امتحانات و اتمام محتوا تصمیم‌گیری می‌کند. وي در مورد كلاس اولي‌ها مي‌گويد:«ما در خصوص کلاس اولی‌ها حساسیت خاصی داریم و در دستورالعمل ارسالی هم اعلام کردیم که برای کلاس اولی‌ها که آغاز دوره تحصیلی‌شان بوده، یادگیری مهارت‌های خواندن و نوشتن و حروف الفبا خیلی مهم است و برای همین تاکید کردیم هم به‌صورت شفاهی و هم به‌صورت کتبی باید ارزیابی داشته باشند که همه حروف الفبا را یاد گرفته باشند و این‌را باید مدرسه هم تائید کند.» همه ما مي دانيم كه پايه اول براي هر دانش‌آموزي بسيار مهم است و معمولا روند تحصيل در پايه اول بدون حضور مستمر در مدرسه و همراهي با معلم ناقص و ناتمام مي‌ماند و به دانش‌آموز ضربه مي‌زند.
  و اما دانشجوها
طبعا دانشجويان شرايط خاصي از نظر حضور در كلاس و نيز خوابگاه و تغذيه دارند . درتمام اين موارد بايد پروتكل‎هاي بهداشتي به‎طور كامل و دقيق رعايت و انجام شود.به گفته رئیس سازمان امور دانشجویان هر چند خوابگاه‌ها از
 17 خردادماه باز خواهند شد، اما تاكيد هم‌چنان بر حضور حداقلي و ادامه آموزش به روش مجازي است.
استفاده از خوابگاه‌ها هم در حد ضرورت و با رعایت پروتکل‌های بهداشتی و فاصله‌گذاری اجتماعی بايد باشد؛ دراتاق‎ها جمعیت خیلی کم و حتی به حداقل یک نفر کاهش یابد تا مشکلات جدیدی ایجاد نشود. در بدو ورود دانشجویان به خوابگاه‎ها کنترل‎ها و غربال‎گری بهداشتی برای جلوگیری از شیوع ویروس کرونا اعمال می‌شود. تصميمي  بر ارائه خدمات تغذیه‌اي مگر در مواقع ضروری  و به تشخیص دانشگاه وجود ندارد؛ در صورت ضرورت، غذا به شکل بسته‌بندی ارائه می‌شود و در محل رستوران سرو نخواهد شد. دانشگاه‌ها هم بايد در حد امکانات بسته‌های بهداشتی شامل مواد ضدعفونی و ماسک را در اختیار دانشجویان قرار بدهند.

 و سخن آخر:
 نارضايتي گوترش از دولت‎ها و نارضايتي دولت‌ها از مردم!
دبیرکل سازمان ملل در نشست سازمان جهانی بهداشت از رویکردهای متناقض در سراسر جهان در مبارزه با ویروس کرونا انتقاد کرد. گوترش تاکید کرد مبارزه با بیماری همه‌گیر کووید ۱۹ تنها با همکاری جمعی همه کشورها قابل مدیریت است. او معتقد است كشورها روش هاي متناقضي را درپيش گرفته‌اند. گوترش در پیام ویدیویی گفت: «کشورهای مختلف استراتژی‌های مختلف و گاه متناقضی را دنبال کرده‌اند و همه ما بهای گزافی را برای آن پرداخت می‌کنیم.»
گوترش از برخورد کشورهای گوناگون با پیشگیری از گسترش ویروس جدید کرونا شکایت کرده و گفته در این‌باره تنها «توافق بسیار کمی» وجود داشته و بسیاری از کشورها توصیه‌های سازمان جهانی بهداشت را نادیده گرفته‌اند و به همین دلیل ویروس در سراسر جهان شیوع یافته است.
از سوي ديگر، برخي دولت‎ها هم با توجه به مشكلات اقتصادي كه خود درگير آن هستند؛ از مردم‌شان كه ضربه اصلي را خورده، مبتلا و بيكار شده و يا عزيزان‌شان را از دست داده‌اند، به دليل رعايت‌هاي حداقلي، ناراضي‌اند. در حالي‌كه هر نوع فعاليت اجتماعي، موجب تماس مردم با هم مي‌شود و حتي با رعايت حداكثري هم، امكان شيوع كروناويروس وجود دارد. مگر اين‌كه تسليم رعايت مطلق يعني همان قرنطينه شويم كه اين مورد براي هيچ كشوري ميسر نيست.