کاندیداهای ریاست‌جمهوری برای چه چیزی رقابت می‌کنند؟

در طی هفته گذشته شاهد مناظرات انتخاباتی کاندیداها بودیم؛ اما اینک با نزدیک شدن به روز انتخابات، مناظره‌ها به پایان رسیده، ولی این نگرانی هر روز بیش از پیش احساس می‌شود که آنچه کاندیداها به مردم وعده داده‌اند، طبق سنت و تعهد «الوعده وفا»، تا چه حد عملی و قابل تحقق است؟در این مناظرات تنور رقابت بین رقبای انتخابات با نزدیک‌تر شدن به روز رای‌گیری، داغ تر شد؛ اما  به‌طور واضح و دقیق برنامه خاصی در رابطه با حل مشکلات اساسی مردم-به ویژه مشکلات اقتصادی- ارائه نشد. کاندیداها در طول مناظرات مدام در حال سبقت گرفتن از هم در وعده دادن‌های مختلف بودند، اما اغلب این وعده‌ها با واقعیت‌های موجود کشور تناسب ندارد؛ بگذریم از این‌که سابقه برخی کاندیدا‌ها با وعده‌هایی که در مناظرات دادند، چندان همخوانی نداشت.اغلب تحلیلگران در حوزه اقتصاد و سیاست، در هفته‌های گذشته به غیرعملی بودن برخی شعارها و وعده‌های نامزدها اشاره کردند. اکثر این تحلیلگران می‌گویند نامزدهای این دوره  برای جلب رای مردم، وعده‌های عمل‌ناشدنی ارائه کردند. اما آیا می‌توان با وعده‌هایی که تضمینی برای عملی‌شدن آن‌ها وجود ندارد، رای مردم را به‌سوی خود جلب کرد؟ آن‌هم مردمی که در طی سال‌های اخیر، به انتظارات خاصی در رابطه بهبود شرایط سخت اقتصادی خود رسیده و هر وعده را نویدی برای  بهبود شرایط عمومی خود و کشور به شمار می‌آورند؛ آنگاه اگر رئیس‌جمهور منتخب نتواند وعده‌های پر تب وتاب خود را عملی کند، چگونه پاسخگوی انتظارات مردم خواهد بود و آیا اساسا به
«پاسخگو بودن» به‌عنوان نماینده مردم در اداره کشور، معتقد هست؟
نکته مهم دیگر در رابطه با وعده‌های کاندیداها، این‎که علاوه بر نقدهایی که تحلیلگران و مردم بر این وعده‌ها داشته و دارند، خودنامزدها هم نسبت به وعده‌های یکدیگر نقدهایی داشتند؛ وعده‌هایی مانند «ساخت سالانه یک میلیون مسکن»، که یکی از نامزدها در نقد چنین وعده‌ای گفت: «ساخت سالانه یک میلیون واحد مسکن طرح خاص و ایده هیچ کاندیدایی نیست، این قانون مصوب مجلس است و تمام دولت‌ها موظف به اجرای آن هستند.» چنین نقدی نشان از آن دارد که برخی وعده‌ها، جزو وظایف بدیهی یک رئیس‌جمهور است که از سوی نمایندگان مردم در مجلس بر عهده وی به‌عنوان رئیس قوه مجریه گذاشته می‌شود و رئیس‌جمهور نمی‌تواند در این مورد خود به تنهایی تصمیم گیرنده باشد.
وعده دیگر نقد شده، پرداخت حقوق ماهانه به زنان خانه‌دار است-در کنار وعده‌های دیگری هم‌چون افزایش میزان یارانه و ...-   وعده‌ «پرداخت حقوق به زنان خانه‌دار» در حالی مطرح می‌شود که دولت در دو سال گذشته به دلیل در اختیار نداشتن بودجه کافی، گاهی ناچار از به تعویق انداختن پرداخت حقوق ماهانه کارمندان دولت شده است. پرستاران، معلمان، و بازنشستگان کشوری و لشکری، از جمله اقشاری بوده‌اند که در این سال‌ها با تاخیر و تعویق دریافت حقوق و مزایای خود مواجه شده‌اند. آیا نامزدهایی که چنین وعده‌هایی داده‌اند اساسا از شرایط کلی کشور در زمینه اقتصاد و کسری‌های مختلف در بودجه دولت آگاهی دارند و در این زمینه مطالعات و برآوردهای لازم را انجام داده‌اند؟    
بماند که در حوزه‌های اجتماعی و فرهنگی نیز هیچ‌یک از این کاندیداها به  مسائل اصلی مرتبط با زنان و ضرورت مشارکت اجتماعی فعال آن‌ها، مشکلات کودکان و جوانان، ورزش، کارگران، آموزگاران، بازنشستگان، هنرمندان، برنامه‌های زیست‌محیطی، تنش آب و بحران خشکسالی، حاشیه‌نشینی، آسیب‌های اجتماعی، و بیماری کرونا اشاره‌ای نکردند.