بازهم گمرک، بازهم فاسدشدن کالاهای ترخیص نشده

بگذارید این یادداشت را با یک پرسش شروع کنیم؛ مشکل گمرک با ترخیص کالاهای وارداتی دقیقا چیست؟ البته که این پرسش، پرسش‌های فراوان دیگری هم در پی دارد، از جمله این‌که این مشکل، چرا موجب می‌شود وارد کننده وصاحب کالا از خیر ترخیص کالاهای خود بگذرد و...؟
این‌که معاون فنی گمرک گفته :«بالای 100 هزارتن کالا در بنادر شمالی کشور هستند که بیش از 8 ماه از ماندگاری آن‌ها گذشته است.» تنها یک خبر یا یک هشدار نیست؛ نشان از یک مشکل خاص است بین گمرک و کاغذبازی‌هایی که در رابطه با ترخیص کالا وجود دارد. به گفته همین معاونت:«دراین موارد یا صاحبان آن‌ها مشکلی برای اظهار دارند و به گمرک ارسال نشده و یا قسمتی از کالا‌هایی است که قبلا به‌صورت درصدی ترخیص شده یا مشکلات دیگری اعم از عدم امکان ارائه تامین کد رهگیری بانک یا کد تامین ارز یا سایر مشکلات که باعث شده این کالا‌ها فعلا قابلیت ترخیص را پیدا نکنند.» آیا وجود و بروز چنین مشکلاتی از جمله مشکل عدم ارائه کد رهگیری، نمی‌تواند موجب این شائبه شود که کالای وارد و رها شده، قاچاق است؟ اگر نیست، چرا بانک مرکزی به این واردکنندگان که کالای خود را رها کرده و ترخیص آن‌را پی‌گیری نمی‌کنند، کدرهگیری مورد نیاز را نمی‌دهد تا کالایی که امکان فسادش هم هست، به موقع ترخیص شود؟
دریافت کد رهگیری و کد تامین ارز، از جمله مهم‌ترین مشکلاتی هست بین سه ضلع واردات-وارد کننده، گمرک و بانک مرکزی- وجود دارد و اغلب موجب به تاخیرافتادن و در نتیجه فساد کالاهای واردشده می‌شود. در این مورد انتظار می‌رود هم بانک مرکزی و هم گمرک پاسخگو باشند و توضیح بدهند که چرا در مورد ارائه این کدها، تا این‌حد تاخیر و اما و اگر و جود دارد، آن‌هم در حالی‌که به افرادی برای واردکردن کالا، ارز تخصیصی هم از قبل داده شده و طبعا نام و نشان و تائیدیه آنان در بانک مرکزی به‌عنوان دریافت‌کننده ارز تخصیصی وجود دارد. البته مشکل ترخیص کالایی که این‌همه مدت در گمرک مانده با ارائه کدرهگیری و کد تامین ارز،تمام نمی‌شود؛ آن‌چنانکه معاون فنی گمرک می‌گوید:«علاوه بر این‌که این مشکلات باید حل شوند، در کنار آن با توجه به ماندگاری این کالا‌ها اکثر آن‌ها در اختیار سازمان اموال تملیکی قرارگرفته و هرزمان که قابلیت ترخیص پیدا کنند حتما مجوز‌های قانونی معتبر مانند مجوز قرنطینه توسط گمرک بررسی و در صورتی‌که مشکل خاصی نداشتند اجازه ترخیص کالا داده می‌شود.» در واقع پروسه‌های زمانبری از این دست، درنهایت کالای وارد شده را از حیّزانتفاع خارج کرده و به کالایی فاسدشده و خارج از رده تبدیل می‌کند. به نظر می‌رسد باید براین درخواست نایب رئیس کمیسیون مدیریت واردات و تسهیل تجارت اتاق بازرگانی صحه گذاشت که معتقد است:«در شرایطی‌که محدودیت‌های تحریم و رکود اقتصادی تحت تاثیر کرونا، بر اقتصاد ایران سایه انداخته، اهتمام دولت بر "تسهیل‌گری در قوانین و مقررات و اعتماد به بخش خصوصی واقعی" برای عبور از شرایط فعلی اهمیت فراوانی دارد. »