زندگی برای چند ساعت هوای پاک

نفس کشیدن هم در این روزها برای مردم سخت شده و آلودگی هوا اجازه نمی دهد بدون سردرد و سرفه و سوزش چشم در فضای آزاد قدمی بزنید. این فرصت صرفاً در چند ساعت اولیه صبح مقدور است و آن هم بستگی به میزان شدت وزش باد دارد تا کمی از آلاینده ها و ذرات سمی را از درون شهر دور کند تا بتوان قدری نفس کشید.
از آنجا که هرچه در مورد مدیریت و برنامه ریزی برای کنترل آلودگی هوا گفته می شود بی فایده است، بد نیست کمی درمورد تبعات و  آسیب های جدی این معضل بر سلامت و روان جامعه بگوییم تا این نگرانی ها را برای جامعه شفاف کنیم تا هشدار قرمز رنگ آلودگی هوا را جدی تلقی کنند و تا جایی که می توانند از تردد در فضای باز پرهیز کنند و حدالمقدور جلوی آمد و شدهای غیرضروری اعضای خانواده در بیرون منزل را بگیرند.
یکی از عمده اثرات و تبعات منفی آلودگی هوا در مناطق شهری، کاهش نرخ باروری زنان و دختران جوان می باشد. موضوعی که از قضا یکی از برنامه های استراتژیک کشور در چشم اندازهای توسعه می باشد. اما همچون دیگر هدف گذاری ها معمولاً توجهی به موانع و چالش های پیش روی آن نمی شود و کسی درصدد بررسی چالش ها و هزینه های جانبی آن برنمی آید.
یافته های تحقیقاتی در ایتالیا بر مبنای اندازه گیری هورمون های 1318 زن جوان نشان داده است که مواجهه‌ روزانه زنان در محیط های شهری با مقادیر بالای آلودگی هوا در کاهش قدرت باروری آنها موثر است. همچنین مطالعات پزشکی نشان داده است که آلودگی‌های محیطی یکی از عامل افزایش ناباروری مردان نیز می باشد. سلول‌های جنسی مردان نسبت به زنان در برابر آسیب‌های محیطی، آسیب‌پذیرتر است و به همین دلیل در شهرهای بزرگ و صنعتی که انواع آلودگی‌ها به ‌ویژه آلودگی هوا وجود دارد، آمار ناباروری مردان رو به افزایش است.
از سوی دیگر نتایج مطالعه منتشر شده در مجله  " Fertility and Sterility" نشان می‌دهد که حتی در کوتاه مدت آلوده بودن هوا می‌تواند خطر بروز سقط‌ جنین را در زنان باردار افزایش دهد. به طوریکه در این زنان احتمال سقط‌ جنین ۱۶ درصد افزایش می‌یابد.
در این مطالعه که با هدف بررسی ارتباط سقط جنین و آلودگی هوا انجام شد اطلاعات مربوط به بیش از ۱۳۰۰ زن مورد ارزیابی قرار گرفت. میانگین سنی این افراد ۲۸ سال بود. این زنان بین سال‌های ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۵ به علت سقط‌ جنین به اورژانس مراجعه کرده بودند. محققان وضعیت آلودگی هوا را ۳ تا ۷ روز قبل از وقوع سقط‌ جنین از نظر وجود ذرات ریز معلق (PM 2.5)، دی‌اکسید نیتروژن و ازون بررسی کردند. نتایج نشان داد که افزایش میزان دی‌اکسید نیتروژن در هوا با افزایش خطر سقط‌جنین مرتبط است.
اما اغلب موارد مرگ و میر مرتبط با آلودگی هوا به علت حمله قلبی و سکته مغزی رخ می‌‌دهد. زیرا آلاینده‌ها از طریق خون به قلب و مغز می‌رسند. محققان معتقدند که حتی اگر آلودگی هوا سبب مرگ نشود می‌تواند در طولانی مدت احتمال ابتلا به بیماری قلبی و عروقی را تا  ۱۳ درصد افزایش دهد.
آلودگی هوا می‌تواند با تأثیر بر مغز حافظه را ضعیف کرده و سبب کاهش سرعت عملکردهای ذهنی شود، این مسئله برای کودکان بسیار حائز اهمیت و بیشترین آسیب را به خردسالان و افراد زیر 10 سال وارد می کند. ضمن اینکه کاهش میزان اکسیژن در مغز می‌تواند حافظه و تمرکز را کاهش داده و حتی احتمال ابتلا به دمانس (زوال عقل) را در افراد میان سال و سالمند افزایش دهد.
همچنین آلودگی هوا احتمال ابتلا به بیماری سرطان را افزایش می‌دهد. محققان انگلیسی بعد از انجام پژوهشی اعلام کردند که هوای آلوده یکی از مهم‌ترین دلایل ابتلای افراد غیرسیگاری به سرطان ریه است. در گذشته سیگار عامل اصلی ابتلا به این سرطان شناخته می‌شد، اما تحقیقات جدید نشان می‌دهد که عوامل دیگری هم می‌توانند در بروز آن نقش داشته باشند.
در مطالعه دیگری مشاهده شد که حتی اگر میزان آلودگی هوا کم باشد باز هم احتمال ابتلا به سرطان و مرگ ناشی از آن بالا می‌رود. آلودگی هوا احتمال مرگ ناشی از سرطان دستگاه گوارش را ۴۲ درصد و احتمال مرگ ناشی از سرطان‌های کبد، مثانه، مجاری ادراری و پانکراس (لوزالمعده) را ۳۵ درصد افزایش می‌دهد.
آیا این مقدار آسیب و تبعات جانی و آسیب بر سلامتی جامعه کافی نیست تا مسئولان مربوطه خودشان دست به کار شوند و استمداد بطلبند  و راه چاره ای پیدا کنند تا نگرشی جدی و ملی به این قضیه صورت گیرد.
پر واضح است که از دست مردم کاری بر نمی آید و مسئولان نیز عزمی جدی برای حل این مشکل ندارند. پس همان توصیه به خانه نشینی و عدم حضور در فضای باز ما را کفایت می کند و بیش از این توان پرداختن به موضوع نیست.