چرایی عدم اثربخشی برنامه ها درحوزه غذا و دارو

غذا و دارو به عنوان استراتژیک ترین محصولات و اولویت ها در رده بندی تأمین امنیتی کشور قرار دارند. چرا که کمبود در میزان تولید و توزیع آن موجب بروز مشکلات اساسی در حفظ سلامت جامعه و برهم خوردن نظم و امنیت عمومی خواهد شد.
با چنین توصیفی منطقی و ضروری است تا  امورات و برنامه های مربوط به این حوزه با دقیق ترین و اصولی ترین روش ها و توجهات خاص صورت گیرد تا خللی در امر نیاز جامعه رخ ندهد. چرا که بحث حیات و سلامت مردم مطرح است و نمی توان همچون مصوبات مربوط به واردات خودرو و یا پذیرش یا عدم پذیرش اف ای تی اف آن را در پیچ و خم بروکراسی اداری کشور معطل نگه داشت.
متأسفانه این ضرورت هنوز در ساختار مدیریتی ما درک نشده و جا نیفتاده است. مدام شاهد چالش ها و مشکلات تکراری درحوزه غذا و دارو هستیم و دوری باطل را در اکثر طرح ها و سیاست گذاری ها در این بخش مشاهده می کنیم. مردم به عنوان سرحلقه زنجیره مصرف در تأمین نیازهای دارویی خود و حتی تأمین شیرخشک نوزادان با کمبود مواجهند و این امکان وجود ندارند که همچون مصرف گوشت آن را از سبد نیاز خود حذف کنند.
از سوی دیگر انجمن داروسازان اعلام کرده است که بیش از 40درصد داروخانه داران درآستانه ورشکستگی هستند و علت آن را عدم تأمین نقدینگی و نامناسب بودن نظام پرداخت ها بیان داشته است. داروخانه از یکسو به سبب قرارداشتن در خط مقدم تأمین نیاز داروی بیماران مجبورند داروها را از شرکت های پخش با شرایط تعیینی آنها خریداری کنند و از سوی دیگر مجبورند دیرکرد پرداخت پول شرکت های بیمه را که بعضاً سه تا شش ماه طول می کشد را تحمل کنند و دراین میان مدام با مشکل کمبود نقدینگی مواجه خواهند بود.
تولیدکنندگان دارو و تأمین کنندگان مواد اولیه دارویی نیز از این کمبود نقدینگی که می بایست توسط بانک مرکزی در حوزه ارزی و ریالی و از طریق تسهیلات بانکی تأمین شود دچار مشکل هستند و برخی کمبودهای دارویی را درمقاطع مختلف به سبب نداشتن مواد اولیه و یا عدم توان مالی برای تولید بیشتر مطرح می کنند.
نتیجه این سیرتحولات چیزی جز فشار برمردم و به خطر افتادن جان و سلامت بیماران نخواهد بود. این درحالی است که طی ادوار گذشته
طرح های مختلفی همچون دارویار، پزشک خانواده، طرح سلامت و دیگر نمونه های مشابه با سروصدای فراوان و بودجه های تخصیصی قابل ملاحظه به اجرا درآمده اند اما هیچکدام نتوانستند نیاز و بروزرسانی سیستم نظام دارو و سلامت کشور را تأمین کنند.
اشکال اصلی دراین حوزه یکی جزیره ای عمل کردن دستگاه ها و نهادهای مختلف می باشد که بنابر تشخیص و سلیقه درون سازمانی خود عمل می کنند و نگرش زنجیره ای در مدیریت نیازها و مشکلات پایین دستی ندارند.
دیگری ناکارآمدی و سنتی بودن سیستم های اجرای ما در حوزه غذا و داروست. نظام پرداخت بیمه ها، نحوه تأمین شرکت های پخش، رساندن دارو به دست بیماران و مراکز درمانی، همگی با روش هایی ابتدایی صورت می گیرند و اگرهم دربخشی از کار به سمت الکترونیک کردن امور پیش می رویم به سبب نبود زیرساخت های مناسب و عدم یکپارچگی سیستم ها به جای اینکه مشکلی از مردم حل شود، مشکلی برمشکلات قبلی آنها افزوده می گردد!
باید برای حوزه غذا و داروی کشور برنامه ای مدون و اصولی با حضور عالی ترین مسئولان و مدیران مرتبط و کارشناسان زبده در این حوزه درنظر گرفت تا تحولی در این ساختار و نظام سنتی داد. دراین زمینه می توان از تجربه موفق کشورهایی همچون ترکیه، هند، و درسطحی بالاتر در کشورهای توسعه یافته اروپایی استفاده کرد.