كتابخانه ملي ايران و شرايط سخت عضويت؛ موزه يا كتابخانه؟!

تا همين ده، پانزده سال پيش، هر كسي مي‌توانست با ارائه يك قطعه عكس و مبلغ اندكي، به عضويت كتابخانه ملي ايران درآمده و از تمام امكانات موجود در اين كتابخانه استفاده كند؛ البته اين شرايط آسان متعلق به زماني است كه اين كتابخانه هنوز در مركز شهر ودرخيابان سي تير قرار داشت و تا اين حد از دسترس مردم دور نشده بود. اما همين‌كه كتابخانه ملي ايران دامن از مركز شهر و در دسترس بودن بيرون كشيد، شرايط عضويت در آن هم سخت‌تر شد  و حالا كار به جايي رسيده است كه فقط افرادي كه داراي مدرك ليسانس به بالا هستند مي‌توانند عضو اين كتابخانه شوند، در حالي‌كه تمام تلاش مسئولان علمي و فرهنگي كشوراين است كه مدرك‌گرايي به كناري گذاشته شود تا مردم بتوانند براساس توانايي و استعداد خود از امكانات فرهنگي كشور استفاده كنند. در شرايطي كه ديگر حتي براي استخدام در جايي، معمولا ديگر از متقاضيان مدرك خاص تحصيلي نمي‌خواهند-مگر در موارد تخصصي- يك كتابخانه، چنين شرايط سختي را براي دوستداران كتاب در دوران بحران اقتصادي و گراني كتاب در نظر گرفته است. اگر فردي همين امروز به كتابخانه كنگره آمريكا مراجعه كند تنها با ارائه يك قطعه عكس و به‌صورت مجاني مي‌تواند عضو آن كتابخانه شود. اما كتابخانه ملي كشور ما اگر هم بخواهد راه ورود به كتابخانه را –فقط درهفته كتاب- كمي آسان كند، از داوطلبان مي‌خواهد كه كتاب‌هاي منتشر شده در دهه‌هاي پيش از پنجاه را به‌طور رايگان در اختيار اين كتابخانه قرار دهند! -البته جاي سوال دارد كه چرا اين كتابخانه، در مورد كتاب‌هاي پيش از دهه 50 دچار كمبود يا احيانا نبود است؟!- در مقابل كتابخانه ملي ايران با چنين اما و اگرهاي سفت و سختي در مورد عضويت؛ كتابخانه کنگره آمريكا، گشوده‌ترین و دسترس‌پذیرترین کتابخانه ملی بزرگ جهان است و خدمات آن نه تنها به اعضای کنگره، بلکه به اعضای شاخه‌های اجرایی و قضایی دولت، کتابخانه‌های سرتاسر جهان، دانش‌پژوهان، پژوهشگران و هنرمندان و شهروندان نابینا و معلول جسمی که از منابع آن استفاده می‌کنند، ارائه می‌شود.-بدون درخواست مدرك دانشگاهي!- تالارهای مطالعه مواد کتابخانه‌ای ویژه، مانند نسخ خطی، نقشه‌ها، فیلم‌های سینمایی و موسیقی نیز بر روی جامعه بزرگسال باز است  و اين يعني در دسترس گذاشتن كتاب و هر مرجع فرهنگي به‌عنوان منبع علم و دانش وآگاهي در اختيار تمام افراد جامعه، و نه انحصاري كردن آن و تبديل كتابخانه ملي ايران به يك موزه مخصوص خواص!