خروج فعالان صنعت فرش دستبافت از کشور!

فرش دستبافت یکی از قدیمی‌ترین هنرهای کشور و با ارزش‌ترین آن‌هاست و زمانی بازار پر رونق و بی‌رقیب جهانی داشت. در طی دوران تحریم و رکود اقتصادی کشور، و عدم توجه کافی به گسترش و حتی تلاش برای نگه‌داشتن بازار این صنعت در عرصه‎های بین‎المللی، ایران بازار فرش خود را رفته‎رفته در سطح جهانی از دست داد، و این بازار اکنون در دست ترکیه، افغانستان و هندوستان است؛ کشورهایی که طرح و نقشه فرش ایرانی را کپی کرده و به نام فرش ایرانی در بازار می‌فروشند.از آن‌جا که اکنون صادرات فرش با مشکل مواجه شده، صادرکنندگان قادر به نقل‌وانتقال پول نیستند و دولت نیز به صادرکنندگان فشار می‌آورد تا ارز حاصل از صادرات فرش را به کشور بازگردانند، به این ترتیب صادرات فرش دستباف عملا متوقف شده است. از سوی دیگر شیوع کرونا موجب توقف یا کاهش شدید مبادلات تجاری و پروازها شده و رسیدن فرش به مقاصد صادراتی را
با مشکل مواجه کرده است. با این روند رکود شدید صادرات موجب تشدید رکود در بازار داخلی فرش دستباف هم شده است. اما این تنها یک سوی ماجرای دردناک صنعت فرش دستبافت در کشور است. فرش دستبافت، به دلیل گرانی، مانند اغلب کالاهای دیگر، از سبد خانواده ایرانی حذف
شده است و مردم حتی برای جهیزیه، فرش ماشینی تهیه می‌کنند؛ در حالی‌که روزگاری دادن فرش دستبافت به عروس، بر شأن و اعتبار عروس و خانواده او می‌افزود. اما اینک با درگیرشدن مردم با رکود و بحران اقتصادی، این فرش ماشینی است که روی ناچاری به انتخاب مردم تبدیل شده است.
نکته قابل تامل این است که اگر تا همین چندی پیش نگران رکود بازار داخلی و بین‌المللی فرش دستبافت ایرانی بودیم- آمارهای چند ماهه نشان می‌دهد صادرات فرش در سال گذشته نیز بین ۶۰ تا ۷۰ میلیون دلار و تقریبا مشابه سال ۱۳۹۸ بوده است. این آمار پایین‌ترین میزان صادرات ۴۰ سال گذشته است- اما امروز، با پدیده دیگری مواجهیم؛ پدیده مهاجرت فرش‌بافان و مرمت‌کاران زبده کشور! این افراد معمولا مرمت‌کاران فرش هستند، و فرش‌های ایرانی را که در خارج از کشور مستعمل شده و برای ترمیم وارد کشور می‌شد، مرمت می‌کردند. اما حالا و به گفته عضو هیات مدیره اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان فرش دستباف ایران:«هزینه بالای ورود فرش مستعمل باعث شده تولیدکنندگان برای تعمیر و خدمات پس از فروش با مشکل مواجه شوند و نیروی مرمت‌کار مجبور به مهاجرت به ترکیه شود.» در واقع به جای این‌که فرش برای مرمت به کشور بازگردد این مرمت‌کار ماهر است که از کشور خارج شده و تن به مهاجرت می‌دهد؛ چرا که در خارج از کشور بازار پر رونقی در انتظار اوست.