کهولت و فرسودگی صنایع مادر و نگرانی ازقفل شدن اقتصاد

ebrahim_aliabadi@yahoo.com
گفته می شود که صنعت خودروسازی درایران بعد از صنعت نفت و گاز، سومین صنعت مولد در کشور است که بیش از یک میلیون نفر را در خود مشغول ساخته است. البته اینکه خودروسازان ایرانی همچنان در تولید محصولات نیم قرن پیش دنیا برای خود سود و منفعت کلان درنظر گرفته اند شکی نیست و قیمت های نجومی برای خودروهای بی کیفیت داخلی بیانگر این موضوع است.
اما این مسئله نیز نتوانسته وابستگی خودروسازان داخلی به تولیدات صنعتی خارجی را برطرف کند. به همین سبب مشاهده می شود که بعضاً بحث تأمین قطعات برای تحویل خودروهای ثبت نامی مشکلی جدی برای خودروسازان تلقی می گردد. ازاین روی خودروسازان به دنبال ورود خودروسازان خارجی برای سروسامان دادن به این کمبودها هستند.
تاپیش از این خودروسازان اروپایی توانسته بودند بازار خودروی ایران را به دست بگیرند، اما با تشدید تحریم ها، ایران را در میان برخی کمبودهای صنعتی رهاکردند و خودروسازان داخلی نیز قادر به تأمین این مسئله نبودند.
لذا چین تنها گزینه همیشگی و اجباری است. اما اینجا حرف از تجارت و سود و زیان مالی است و شرکت های خصوصی و اقتصاد زنجیره ای جهانی، نمی تواند برای دیگرانی همچون ایران استثنا قائل شود. چرا که اقتصاد بیمار ایران در شرایط تحریمی هیچی سودی برای صنایع و
کمپانی های تجاری ندارد.
لذا شرکت های خودروسازی چینی هم از این قاعده پیروی می کنند و نمی توانند وابستگی و تنیدگی خود به اقتصاد آمریکا را به خاطر ایران نادیده بگیرند. آن دسته از خودروسازان درجه سه چینی هم که با ایران همکاری می کنند، سابقه ای سیاه به لحاظ تولید محصولات بی کیفیت در ذهن خریداران دارند. هنوز زمان زیادی از فاجعه کامیون های چینی که به نام "قاتلان جاده" معروف شده بودند، نگذشته است. کامیون های «هوو» به سبب نقص و بی کیفیتی سیستم ترمز صدها کشته و زخمی در
جاده ها به جای گذاشت و نهایتاً وزارت راه وارد معرکه شد تا تکلیف این کامیون ها مشخص شود.
از سوی دیگر بحث تأمین قطعات و خدمات این خودروهاست که همچون کیفیت پایین محصولات چینی، نمی توان به آنها اعتماد کرد و هزینه نگهداری خودرو را افزایش می دهد. اما نکته اصلی اینجاست که خودروسازان صرفاً به دنبال این هستند که به هر طریق ممکن چرخه تولید و داد وستد معیوب خود را حفظ کنند.
دلخوش کردن به صنعت خودروسازی چین، خوشخیالی است، چرا که چینی ها درحال حاضر در طراز بالایی از صنعت خودروسازی تنه به تنه برندهای جهانی می زنند و از این حیث هیچگاه کارنامه و دستاوردهای ارزشمند خود را وارد ایران نمی کنند و یا به خاطر ایران حاضر به سرشاخ شدن با تحریم های آمریکا نیستند. پس بهترین کار سرگرم کردن ایران با کمپانی های درجه سه و چهار خودروسازی خود است که از یکسو مورد توجه آمریکا نیست و از سوی دیگر دستاوردی باخود به ایران نخواهند برد و محصولاتشان چیزی همطراز با محصولات بی کیفیت تولید داخلی است.
اما در عوض می توانند از این طریق نفت و محصولات پتروشیمی ایران را که بسیار ارزشمند است را در ازای این خودروهای بی کیفیت که در بازارجهانی مشتری برای آن نیست، با قیمت و تهاتر سلیقه ای ببرند.
به طور کلی چه در صنعت خودروسازی و چه در دیگرصنایع مادر همچون نفت و پتروشیمی و فولاد به سبب سوء مدیریت تولید، فرسودگی شدید خط تولید و عدم اجازه ورود بخش خصوصی به مراکز اقتصادی پربازده، امروز شاهد قفل شدن چرخ دنده های اقتصاد درحوزه های مختلف هستیم.