عملکرد ۲ ساله دولت سیزدهم در صنعت پتروشیمی

مدیر برنامه‌ریزی و توسعه شرکت ملی صنایع پتروشیمی با اعلام اینکه ۳۶ موافقت‌نامه اصولی برای طرح‌های تکمیل زنجیره ارزش صادر شده است، گفت: امیدواریم عملیات اجرایی بیشتر این طرح‌ها تا پایان دولت آغاز شود.
ظرفیت تولید صنعت پتروشیمی که در آغاز به کار دولت سیزدهم سالانه ۸۴.۵ میلیون تن بود و اکنون به ۹۲ میلیون تن در سال رسیده است. مدیر برنامه‌ریزی و توسعه شرکت ملی صنایع پتروشیمی از افزایش ظرفیت صنعت پتروشیمی به ۱۱۰ میلیون تن تا پایان دولت سیزدهم خبر می‌دهد. به گفته او، سرمایه‌گذاری انجام‌شده در صنعت پتروشیمی تا پایان این دولت به ۱۰۰ میلیارد دلار خواهد رسید.
جدای از افزایش سرمایه‌گذاری در صنعت پتروشیمی، آنچه بیش از گذشته در این دولت مورد توجه قرار گرفته هدایت صنعت پتروشیمی به سمت تکمیل زنجیره ارزش است.
عباس‌زاده با تأکید بر اینکه اولویت شرکت ملی صنایع پتروشیمی در تأمین منابع مالی به طرح‌های تکمیل زنجیره ارزش اختصاص دارد، می‌افزاید: هم‌اکنون ۳۶ موافقت‌نامه اصولی برای ۲۰ بسته سرمایه‌گذاری در طرح‌های زنجیره ارزش صنعت پتروشیمی صادر شده است.
شبکه اطلاع‌رسانی نفت و انرژی (شانا) به‌منظور تشریح وضع صنعت پتروشیمی ایران و اقدام‌ها و دستاوردهای دولت سیزدهم به‌ویژه در تکمیل زنجیره ارزش این صنعت با حسن عباس‌زاده، مدیر برنامه‌ریزی و توسعه شرکت ملی صنایع پتروشیمی به گفت‌وگو نشسته است. بخشی از این گفت‌وگو را بخوانید.
 دولت سیزدهم تمرکز ویژه‌ای بر تکمیل زنجیره ارزش صنعت پتروشیمی دارد. اکنون پس از گذشت ۲ سال از عمر این دولت چه اقدام‌هایی در این زمینه انجام شده است؟
طی یک‌سال گذشته در این بخش به موفقیت‌های قابل‌توجهی دست یافته‌ایم. شرکت ملی صنایع پتروشیمی همسو با شناسایی فرصت‌های سرمایه‌گذاری و معرفی آنها، همچنین تسهیل یا اجرای آن فرصت‌ها در آینده، اقدام به مطالعه جامع زنجیره ارزش صنعت پتروشیمی و ارائه فرصت‌های ورود برای سرمایه‌گذاران در قالب طرح‌های زنجیره ارزش صنعت پتروشیمی در ۲۰ بسته در پنج زنجیره پروپیلن، متانول، اتیلن، آروماتیک و بوتیلن با مجموع ظرفیت اسمی سالانه ۳.۸ میلیون تن با سرمایه‌گذاری ۴.۲ میلیارد دلار و با قابلیت تولید سالانه ۴.۴ میلیارد دلار از انواع محصول پایین‌دستی کرده است.
این طرح‌ها بر اساس دسترسی هلدینگ‌ها به خوراک‌های مورد نیاز، در قالب طرح‌های ملی خودکفایی نیز به آنها ابلاغ شد و تعدادی از هلدینگ‌ها برای سرمایه‌گذاری در این زمینه پیش‌قدم شده‌اند و در حال صدور مجوز فعالیت آنها هستیم.
افزون‌ بر این، طرح‌های زنجیره ارزش با سند توسعه زنجیره ارزش به بخش خصوصی یا بخش خصوصی غیرهلدینگی معرفی شد تا این سرمایه‌گذاران نیز اطلاعات مربوط به طرح‌های زنجیره ارزش را در صورت علاقه‌مندی به سرمایه‌گذاری در اختیار داشته باشند.
 با اجرای این طرح‌های زنجیره ارزش چه مقدار ارزش افزوده ایجاد می‌شود؟
اختلاف قیمت محصولات و خوراک این طرح‌ها به میزان ۲.۴ میلیارد دلار برآورد می‌شود که با فرض هزینه‌کرد ۲۰ درصد از آن به‌عنوان هزینه‌های جاری بهره‌برداری، می‌توان ارزش افزوده ۴۶ درصدی برای مجموع طرح‌های زنجیره ارزش محاسبه کرد. اشتغال‌زایی این طرح‌ها نیز در دوره ساخت حدود  ۲۳ هزار نفر خواهد بود.
 تاکنون چه تعداد سرمایه‌گذار برای این طرح‌ها نهایی شده است؟
هم‌اکنون ۳۶ موافقت‌نامه اصولی به ظرفیت بیش از ۵ میلیون تن در سال برای طرح‌های زنجیره ارزش صادر شده است و هفت طرح دیگر نیز منتظر ورود سرمایه‌گذاران جدید هستند.
بیشتر طرح‌های پتروشیمی در سند زنجیره ارزش در زنجیره پروپیلن است. دو طرح متیونین در حال اخذ مجوز است و سرمایه‌گذار دارند؛ یکی از این طرح‌ها از سوی پتروشیمی آبادان، زیرمجموعه تاپیکو و پتروشیمی مارون در کنار پالایشگاه آبادان اجرا می‌شود و خوراک را از پالایشگاه آبادان دریافت می‌کند. یک طرح اکریلونیتریل هم با یک سرمایه‌گذار مذاکره شده است. در زنجیره متانول به جز یک طرح سیلیکون، همه طرح‌های مورد نظر سرمایه‌گذار
دارند.
بیشتر طرح‌های تعریف‌شده در زنجیره ارزش سرمایه‌گذار دارند و کار را آغاز کرده و موافقت اصولی را گرفته‌اند. برخی از آنها هم پیشرفت‌های مطلوبی دارند، مانند طرح‌های اِس‌اِی‌پی (تولید پلیمرهای سوپرجذاب)، متیل‌آمین‌ها، اسیداستیک. با توجه به اینکه مجوز آنها صادر شده است، امیدواریم تا پایان دولت بیشتر این واحدها فعالیت‌های مربوط به احداث را آغاز کنند.
 منابع مالی این طرح‌ها چگونه تأمین می‌شود؟
اولویت شرکت ملی صنایع پتروشیمی در تأمین منابع مالی از صندوق توسعه ملی و بانک چین، طرح‌های تکمیل زنجیره ارزش است. با مذاکراتی که مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی با صندوق توسعه ملی داشته است، آنها پذیرفتند که همه طرح‌های زنجیره ارزش را به‌دلیل اینکه سرمایه بالایی نمی‌خواهد، تأمین سرمایه کنند.
 سهم هلدینگ‌ها در طرح‌های تکمیل زنجیره ارزش چگونه است؟
طرح‌های زنجیره ارزش را که به هلدینگ‌ها واگذار شده در جدول زیر می‌توانید مشاهده کنید. این طرح‌ها موازی طرح‌هایی است که بخش خصوصی در زمینه تکمیل زنجیره ارزش اجرا می‌کند. هدف این است که اگر بخش خصوصی به هر دلیل موفق به اجرای طرح نشد، یک برنامه جایگزین برای اجرای طرح داشته باشیم تا آن را اجرا کند.
البته بعضی از طرح‌ها با هم هم‌پوشانی دارند. برای نمونه طرح‌های پی‌وی‌سی در طرح‌های زنجیره ارزش ما نیست، اما با توجه به بازار ملتهب پی‌وی‌سی، پت یا پی‌تی‌ای، شرکت ملی صنایع پتروشیمی به هلدینگ خلیج فارس تکلیف کرده آنها را اجرا کند، اما در  ۲۰ بسته طرح زنجیره ارزش قرار ندارند.
 در مجموع چه میزان از این طرح‌ها از لحاظ ارزشی و حجمی از سوی هلدینگ‌های پتروشیمی اجرا می‌شود؟
حدود یک میلیون تن به ارزش تقریبی  ۱.۵ میلیارد دلار.